ئه‌و تاوانانه‌ى كه‌ به‌ هۆيه‌وه‌ خاوه‌نه‌كه‌ى ده‌كه‌وێته‌ ناو دۆزه‌خه‌وه‌

ئه و تاوانانه ى كه به هۆيه وه خاوه نه كه ى ده كه وێته ناو دۆزه خه وه

موسڵمانى خۆشه ويست پێويسته ئه وه بزانرێت كه ئوممه تى پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) ئه وه نده يان ده چنه دۆزه خه وه كه س ژماره يان نازانێت مه گه ر ته نها خواى په روه ردگار، ئه ويش له به ر ئه وه ى تاوان و سه رپێچى خواى په روه ردگاريان زۆر كردووه . هاوه ڵى به ڕێز عبدالله كوڕى عَمْرو (خوايان لێ ڕازى بێت) ده فه رمووێت: پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) فه رموويه تى: ((يَدْخُلُ مِنْ أَهْلِ هَذِهِ الْقِبْلَةِ النَّارَ مَنْ لا يُحْصِي عَدَدَهُمْ إِلاّ اللهُ، بِمَا عَصُوا اللَّهَ، وَاجْتَرَأُوا عَلَى مَعْصِيَتِهِ، وَخَالَفُوا طَاعَتَهُ، ...)) (رواه الطبراني، وحسن إسناده الحافظ إبن حجر في الفتح (11/463) (ح 6574)، وصححه الألباني في "صحيح الترغيب والترهيب" (3640)).واته : ئه وه نده كه سانى ئه هلى قيبله (موسڵمانان) ده چنه دۆزه خه وه كه كه س ژماره يان نازانێت مه گه ر ته نها خواى په روه ردگار، ئه ويش له به ر ئه وه ى تاوان و سه رپێچى خواى په روه ردگاريان زۆر كردووه ، وه به بـوێرانه و بێ ترس و بێ شه رم سه رپێچى خواى گه وره يان كردووه ، وه به پێچه وانه ى فه رمانه كانى خواى په روه ردگار جولاونه ته وه ، به ڵام مه رج نييه ئه وه ى كه وته ناو ئاگرى دۆزه خه وه به هه ميشه يى تيايدا بمێنێته وه . موسڵمانى وا هه يه به هۆى هه ندێ تاوانه وه كه كردوويه تى له سه ر پردى (صِراط)ـه وه به ر ده بێته وه ناو ئاگرى دۆزه خ، هه رچه نده ئه و موسڵمانه سوور بووه له سه ر كردنى ئه و كاره چاكانه ى كه هۆكار بوونه بۆ خێراكردنى ڕۆيشتنى له سه ر پردى (صِراط)، وه كو نوێژو ڕۆژوو و چه ندين كارى ترى گه وره ى چاكه ، له فه رمووده ى پيرۆزى صه حيحدا هاتووه كه هه ندێ له موسڵمانان به رده وام پارێزگاريان كردووه له نوێژو زه كات و حه ج و جيهاد، به ڵام سوودى پێنه گه ياندوون بۆ په ڕينه وه يان له سه ر پردى (صِراط)، بۆيه به رده بنه وه ناو ئاگرى دۆزه خ، پێده چێت هۆكاره كه ئه وه بێت ئه و كرده وه چاكانه يان لێ وه رنه گيرابێت، يان چه ند تاوانێكى گه وره يان هه بووبێت و ته وبه يان لێنه كردبێت و خواى په روه ردگار لێيان خۆش نه بووبێت. هاوه ڵى به ڕێز أبوسَعيد الخُدري (خواى لێ ڕازى بێت) ده فه رمووێت: كه سانێك له سه رده مى پێغه مبه ردا (صلی الله علیه وسلم) پرسياريان له پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) كرد، ئايا ئێمه خواى په روه ردگار ده بينين له دواڕۆژدا؟ پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) فه رمووى: ئايا ئێوه تووشى هيچ ناڕه حه تى و زه حمه تێك ده بن له كاتى سه ير كردنى خۆرو مانگ له ڕۆژێكى ساف و بێ ته م و هه وردا؟ ووتيان: نه خێر، (واته : بێ گومان خواى په روه ردگار ده بينن)، پاشان پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) فه رمووى: ((... ثُمَّ يُضْرَبُ الْجِسْرُ عَلَى جَهَنَّمَ وَتَحِلُّ الشَّفَاعَةُ، وَيَقُولُونَ: اللَّهُمَّ سَلِّمْ سَلِّمْ. قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ: وَمَا الْجِسْرُ؟ قَالَ: دَحْضٌ مَزِلَّةٌ. فِيهِ خَطَاطِيفُ وَكَلاَلِيبُ وَحَسَكٌ تَكُونُ بِنَجْدٍ فِيهَا شُوَيْكَةٌ يُقَالُ لَهَا: السَّعْدَانُ، فَيَمُرُّ الْمُؤْمِنُونَ كَطَرْفِ الْعَيْنِ وَكَالْبَرْقِ وَكَالرِّيحِ وَكَالطَّيْرِ وَكَأَجَاوِيدِ الْخَيْلِ وَالرِّكَابِ فَنَاجٍ مُسَلَّمٌ وَمَخْدُوشٌ مُرْسَلٌ وَمَكْدُوسٌ فِى نَارِ جَهَنَّمَ. حَتَّى إِذَا خَلَصَ الْمُؤْمِنُونَ مِنَ النَّارِ، فَوَالَّذِى نَفْسِي بِيَدِهِ مَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ بِأَشَدَّ مُنَاشَدَةً لِلَّهِ فِى اسْتِقْصَاءِ الْحَقِّ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لِلَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ لإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ فِى النَّارِ، يَقُولُونَ: رَبَّنَا كَانُوا يَصُومُونَ مَعَنَا وَيُصَلُّونَ وَيَحُجُّونَ. فَيُقَالُ لَهُمْ: أَخْرِجُوا مَنْ عَرَفْتُمْ. فَتُحَرَّمُ صُوَرُهُمْ عَلَى النَّارِ، فَيُخْرِجُونَ خَلْقًا كَثيرًا قَدْ أَخَذَتِ النَّارُ إِلَى نِصْفِ سَاقَيْهِ وَإِلَى رُكْبَتَيْهِ، ثُمَّ يَقُولُونَ: رَبَّنَا مَا بَقِىَ فِيهَا أَحَدٌ مِمَّنْ أَمَرْتَنَا بِهِ. فَيَقُولُ: ارْجِعُوا فَمَنْ وَجَدْتُمْ فِى قَلْبِهِ مِثْقَالَ دِينَارٍ مِنْ خَيْرٍ فَأَخْرِجُوهُ. فَيُخْرِجُونَ خَلْقًا كَثِيرًا، ثُمَّ يَقُولُونَ: رَبَّنَا لَمْ نَذَرْ فِيهَا أَحَدًا مِمَّنْ أَمَرْتَنَا. ثُمَّ يَقُولُ: ارْجِعُوا فَمَنْ وَجَدْتُمْ فِى قَلْبِهِ مِثْقَالَ نِصْفِ دِينَارٍ مِنْ خَيْرٍ فَأَخْرِجُوهُ. فَيُخْرِجُونَ خَلْقًا كَثِيرًا، ثُمَّ يَقُولُونَ: رَبَّنَا لَمْ نَذَرْ فِيهَا مِمَّنْ أَمَرْتَنَا أَحَدًا. ثُمَّ يَقُولُ: ارْجِعُوا فَمَنْ وَجَدْتُمْ فِى قَلْبِهِ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ مِنْ خَيْرٍ فَأَخْرِجُوهُ. فَيُخْرِجُونَ خَلْقًا كَثِيرًا، ثُمَّ يَقُولُونَ: رَبَّنَا لَمْ نَذَرْ فِيهَا خَيْرًا ...)) (رواه الإمام أحمد "الفتح الرباني" (24/208)، والبخاري (7439)، ومسلم واللفظ له (183)، والنسائي (5025)، والحاكم (4/582)). واته : پاشان پردى (صِراط) داده نرێت له سه ر پشتى دۆزه خ، ڕێگه به شه فاعه ت كردن ده درێت، پێغه مبه ران (صه ڵاوات و سه لامى خوايان له سه ر بێت) ده ڵێن: خوايه سه لامه تيان بكه ، خوايه سه لامه تيان بكه ، ووترا: ئه ى پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) ئه و پرده چييه و چۆنه ؟ پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) فه رمووى: پردى (صِراط) ڕێگه يه كه زۆر لووسه پێى له سه ر به ند نابێت به ڵكو هه ڵده خليسكێت، له سه ر ئه و ڕێگه يه كۆمه ڵه قولاپ و ڕاكێشه رێك هه يه ، وه دڕكێكى پێوه يه كه به له شيانه وه ده نوسێت و ڕايان ده كێشێت، پێى ده ووترێت: دڕكى (سَعدان) كه له ووڵاتى نه جد هه يه ، پاشان موسڵمانان كۆمه ڵ كۆمه ڵ به پێى كرده وه كانيان به سه ريدا ده ڕۆن، يه كه م كۆمه ڵيان به وێنه ى چاو تروكان، پاشان به وێنه ى تيشك و هه وره بروسكه ، پاشان وه كو خێرايى با به سه ريا ده ڕۆن، پاشان وه كو ڕۆيشتنى باڵنده ، پاشان وه كو سوارچاكێكى باش، پاشان وه كو ڕۆيشتنى پياوێكى خێرا، وه هه يانه به پياده ده په ڕێته وه و به سه لامه تى ڕزگارى ده بێت، وه هه يانه ڕزگارى ده بێت به ڵام له ش و ده م و چاوى ڕووشاوه ، هه يانه به رده بێته وه ناو ئاگرى دۆزه خ و ناتوانێت بپه ڕێته وه ، هه تا موسڵمانان ڕزگاريان ده بێت له ئاگرى دۆزه خ، پاشان پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) فه رمووى: سوێند به و په روه ردگاره ى كه گيانى منى به ده سته هيچ كه س له ئێوه نييه له دونيادا كه داوا له خوا بكات بۆ به ده ست هێنانى مافى خۆى له و كه سه ى كه زوڵم و سته مى لێكردووه ، وه كو داواكردنى ئيمانداران له خواى په روه ردگار تا ڕێگه يان بدات بۆ شه فاعه ت كردن بۆ برايانى موسڵمانانى تاوانبارو سزادراويان له دواڕۆژدا (واته : ئه وه نده خه مى برايانى موسڵمانانى ناو دۆزه خيان زياتر له حه ق و مافه كانى خۆيان له دونيادا)، ئيمانداران ده ڵێن: ئه ى په روه ردگار ئه و موسڵمانانه ڕۆژوويان ده گرت له گه ڵماندا، وه نوێژيان ده كرد، وه حه جيان ده كرد، پێيان ده ووترێت: بڕۆن ئه و كه سانه ى ده يان ناسن ده ريان بێنن له ناو دۆزه خدا، ئاگرى دۆزه خ شێوه و ڕوخسارى تێك نه داون، ئه وانيش ده چن كۆمه ڵێكى زۆر ده ردێنن كه ئاگرى دۆزه خ تا نيوه ى ئه ژنۆ، يان سه ر ئه ژنۆيانى گرتووه و سووتاندوويه تى، كاتێك ده گه ڕێنه وه ده ڵێن: ئه ى په روه ردگار هيچ كه س نه ماوه له و كه سانه ى كه فه رمانت پێكردين تا ده ريان بێنين، خواى په روه ردگار پێيان ده فه رمووێت: بگه ڕێنه وه سه ير بكه ن هه ركه سێك له موسڵمانانى ناو ئاگرى دۆزه ختان بينى به ئه ندازه ى قورسى ده نكه گه رديله يه ك خێرو چاكه ى هه بوو ده رى بێنن له دۆزه خ، ئه وانيش ده چن كه سانێكى زۆر ده رده كه ن له دۆزه خ، كاتێك ده گه ڕێنه وه ده ڵێن: ئه ى په روه ردگار هيچ كه سێكمان نه هێشت له و كه سانه ى كه فه رمانت پێكردين تا ده ريان بێنين له دۆزه خ، له دواييدا ده ڵێن: ئه ى په روه ردگار كه سێك نه ماوه كه خێرو چاكه ى هه بێت تا ئێمه ده رى بێنين، ...) (رواه الإمام أحمد "الفتح الرباني" (24/208)، والبخاري (7439)، ومسلم واللفظ له (183)، والنسائي (5025)، والحاكم (4/582)). موسڵمانى خۆشه ويست جوان ووردبه وه له ووته ى ئيمانداران كه باسى برايانى موسڵمانيان ده كه ن و ده ڵێن: (رَبَّنَا كَانُوا يَصُومُونَ مَعَنَا وَيُصَلُّونَ وَيَحُجُّونَ) ئه ى په روه ردگار ئه و موسڵمانانه ڕۆژوويان ده گرت له گه ڵماندا، وه نوێژيان ده كرد، وه حه جيان ده كرد، (موسڵمان بوونه و كرده وه ى چاكه شيان زۆر بووه ، به ڵام ئێستا چوونه ته ئاگرى دۆزه خه وه ) به ڕاستى كاره سات و موصيبه تێكى زۆر گه وره يه كه موسڵمان ڕوكنه كانى ئيسلام به جآ بگه يه نێت و كرده وه چاكه كانيش بكات پاشان بچێته ئاگرى دۆزه خه وه ، (خوا هه موو لايه كمان بپارێزێت له ئاگرى دۆزه خ)، ده ى كه وابوو بابزانين ئه و تاوانانه چين كه به هۆيه وه موسڵمانانى تاوانبار ده چنه دۆزه خه وه ؟

(مافی گشت موسڵمانێکه بۆسود وه رگرتن و بڵاوکردنه وه ی گشت بابه ته کانی ماڵپه ڕی فه رمووده )