|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
نوێژنه‌کردن وسزاومه‌ترسییه‌کانی نوێژنه‌کردن وسزاومه‌ترسییه‌کانی بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيمِ إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَسَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلاَ هَادِىَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ. أَمَّا بَعْدُ ... باوه‌ڕدارى خۆشه‌ويست: نوێژ شوێن و جێگه‌يه‌كى زۆر گه‌وره‌ى هه‌يه له ئاييندا، وه جياكراوه‌ته‌وه له هه‌موو عيباده‌ت و په‌رستشه‌كانى تر به‌چه‌ند تايبه‌ت مه‌ندييه‌ك، وه له هه‌موويان گرنگتر ئه‌وه‌يه كه له ئاسمان فه‌رز كراوه، وه به هيچ شێوه‌يه‌ك نابێت به‌فيڕۆ بدرێت، چونكه هه‌ڕه‌شه‌ى زۆر توند كراوه له‌وكه‌سانه‌ى كه نوێژ ناكه‌ن، پێشه‌وا إبنُ القيم (ڕه‌حمه‌تى خواى لێ بێت) فه‌رموويه‌تى: به‌ڕاستى ئه‌وه‌ى كه ناكۆكى تێدا نييه له‌لاى زانايانى موسڵمان، ئه‌وه‌يه كه وازهێنان و ده‌ست به‌ردار بوونى نوێژى فه‌رز به ئه‌نقه‌ست و به‌ئاره‌زوو، له تاوان و گوناهه هه‌ره گه‌وره‌كانه، هه‌روه‌ها تاوانى ئه‌نجام نه‌دانى گه‌وره‌تره له تاوانى كوشتنى كه‌سێك به ناحه‌ق، وه له زيناو داوێن پيسى، وه له دزيكردن و خواردنه‌وه‌ى عاره‌ق، وه شايه‌نى ئه‌وه‌يه كه ڕووبه ڕووى تووڕه‌بوون و سزاى خواى گه‌وره ببێته‌وه، له دونيادا وه له دواڕۆژدا .[كتاب الصلاة وحكم تاركها/ ص 16 ] . كه‌واته: باوه‌ڕدارى خۆشه‌ويست نوێژ نه‌كردن چه‌ندين سزا و مه‌ترسى و تۆڵى بۆ دانراوه له دونياو دوا ڕۆژدا، به كورتى ئه‌مانه هه‌ندێكيانن: يه‌كه‌م: ئه‌وانه‌ى كه نوێژناكه‌ن فه‌رمانى خواى گه‌وره‌و پێغه‌مبه‌ريان «صلی الله‌علیه‌وسلم» پشت گوێ خستووه سه‌رپێچيان كردووه . خواى گه‌وره له چه‌ندين شوێندا فه‌رمانى پێكردووين كه نوێژه‌كانمان بكه‌ين، يه‌كێك له‌وانه: (وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ) [البقرة] وَأَقِيمُوا - فِعْل أَمْر- واته: كارى داخوازى و فه‌رمانه‌و بۆ فه‌رمان كردنه واتاكه‌شى ئه‌وه‌يه كه: نوێژه‌كانتان به‌چاكى ئه‌نجام بده‌ن به درووشمه‌كانييه‌وه‌و زه‌كاتيش بده‌ن وه له‌گه‌ڵ كڕنۆش به‌ران كڕنۆش ببه‌ن . دووه‌م: هۆكاره بۆ چوونه ئاگرى دۆزه‌خ . خواى گه‌وره ده‌فه‌رمووێت:(مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ) [المدثر]. واته: - به‌هه‌شتيه‌كان پرسيار ده‌كه‌ن له دۆزه‌خييه‌كان؟ - چى ئێوه‌ى خستۆته دۆزه‌خه‌وه، ئه‌وانيش ده‌ڵێن ئێمه له‌و كه‌سانه نه‌بووين كه نوێژيان ده‌كرد . سێيه‌م: ئه‌وه‌ى نوێژ ناكات به‌ره‌و بێ باوه‌ڕى و كوفر ده‌چێ . پێغه‌مبه‌رى خوا «صلی الله‌علیه‌وسلم» ده‌فه‌رمووێت: (الْعَهْدُ الَّذِى بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلاَةُ فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ). صحيح الجامع[4143]. واته: په‌يمانى نێوان ئێمه ( موسڵمانان ) و نێوانى ئه‌وان ( بێ باوه‌ڕان) نوێژ كردنه، جا هه‌ر كه‌سێك نه‌يكات – باوه‌ڕى پێى نه‌بێت و ئينكارى لێ بكات و به‌گاڵته جاڕى بزانێت، ئه‌وا كافرو بێ باوه‌ڕ ده‌بێت . چواره‌م: ئه‌وانه‌ى نوێژناكه‌ن له‌دواى مردنيان سزاده‌چێژن. پێغه‌مبه‌رى خوا «صلی الله‌علیه‌وسلم» ده‌فه‌رمووێت: ئه‌مشه‌و له خه‌وندا بينيم ( أَتَيْنَا عَلَى رَجُلٍ مُضْطَجِعٍ، وَإِذَا آخَرُ قَائِمٌ عَلَيْهِ بِصَخْرَةٍ، وَإِذَا هُوَ يَهْوِى بِالصَّخْرَةِ لِرَأْسِهِ، فَيَثْلَغُ رَأْسَهُ فَيَتَهَدْهَدُ الْحَجَرُ هَا هُنَا، فَيَتْبَعُ الْحَجَرَ فَيَأْخُذُهُ، فَلاَ يَرْجِعُ إِلَيْهِ حَتَّى يَصِحَّ رَأْسُهُ كَمَا كَانَ، ثُمَّ يَعُودُ عَلَيْهِ، فَيَفْعَلُ بِهِ مِثْلَ مَا فَعَلَ الْمَرَّةَ الأُولَى. قَالَ قُلْتُ لَهُمَا سُبْحَانَ اللَّهِ مَا هَذَانِ ؟ ) فَقِيلَ لَهُ: إِنَّهُ الرَّجُلُ يَأْخُذُ الْقُرْآنَ فَيَرْفُضُهُ وَيَنَامُ عَنِ الصَّلاَةِ الْمَكْتُوبَةِ ) رواه البخاري [7047]. واته: گه‌يشتين به پياوێك پاڵ كه‌وتبوو يه‌كێك به سه‌ريه‌وه بوو تاشه به‌ردێكى به ده‌سته‌وه بوو ده‌يكێشا به‌‌كه‌له‌ى سه‌ريدا و به‌رده‌كه به‌رز ده‌بووه‌و ده‌ڕۆى له‌سه‌ختى پياكێشانيدا، سه‌رى دوو كه‌رت ده‌كردو خوێنى لێ ده‌ر ده‌چوو وه كه‌له‌‌ى سه‌رى ده ته‌قاند به به‌رده‌كه و ئه‌و پياوه‌ش ده‌چوو به‌رده‌كه‌ى ده‌هێنايه‌وه‌و ئه‌ويش كه‌له‌‌ى سه‌رى وه‌كو خۆى لێ ده‌هاته‌وه، ديسانه‌وه ده‌يكێشايه‌وه به سه‌ريدا و به‌م شێوه‌يه له سه‌ر يه‌ك ئه‌م لێ دانه‌ى دووباره ده‌كرده‌وه، ده‌فه‌رموێت : ووتم (سُبْحَانَ اللَّه) ئه‌وه چى يه؟ ئه‌م دوانه چين ؟ ئه‌وانيش وتيان: ئه‌وه پياوێك بوو قورئانى له‌به‌ر ده‌كردو له بير خۆى ده‌برده‌وه‌و ده‌خه‌وت و نوێژه فه‌رزه‌كانى به‌فيڕۆ ده‌دا، ئه‌وه حاڵى ده‌بێت تا ڕۆژى قيامه‌ت. پێنجه‌م: ئه‌وه‌ى نوێژ نه‌كات هيچ په‌يمان و به‌ڵێنێكى لاى خواى گه‌وره نييه . پێغه‌مبه‌رى خوا «صلی الله‌علیه‌وسلم» ده‌فه‌رمووێت: ( قَالَ اللَّهُ تَعَالَى إِنِّى فَرَضْتُ عَلَى أُمَّتِكَ خَمْسَ صَلَوَاتٍ وَعَهِدْتُ عِنْدِى عَهْدًا أَنَّهُ مَنْ جَاءَ يُحَافِظُ عَلَيْهِنَّ لِوَقْتِهِنَّ أَدْخَلْتُهُ الْجَنَّةَ وَمَنْ لَمْ يُحَافِظْ عَلَيْهِنَّ فَلاَ عَهْدَ لَهُ عِنْدِى).صححه الشيخ الألبانى في صحيح أبي داود [456]. واته: خواى گه‌وره ده‌فه‌رمووێت: من پێنج نوێژم له‌سه‌ر ئه‌ممه‌تى تۆ داناوه‌و فه‌رز كردووه، وه به‌ڵێن و په‌يمانيشم كردووه له‌گه‌ڵ خۆم، كه هه‌ر كه‌سێك به جوانى و به‌دروشمه‌كانييه‌وه بيان كات، ئه‌وا ده‌يخه‌مه به‌هه‌شته‌وه، وه هه‌ر كه‌سيش لێى بێئاگا بێ و گرنگى پێ نه‌دات، ئه‌وا هيچ په‌يمان و به‌ڵێنێكى لاى من نييه . شه‌شه‌م: ئه‌وه‌ى نوێژ نه‌كات كرده‌وه‌ى ڕۆژانه‌ى به‌تاڵ و پووچ ده‌بێته‌وه. پێغه‌مبه‌رى خوا «صلی الله‌علیه‌وسلم» ده‌فه‌رمووێت: ( مَنْ تَرَكَ صَلاَةَ الْعَصْرِ حَبِطَ عَمَلُهُ ) رواه البخاري [594]. واته: هه‌ركه‌سێك واز له نوێژى عه‌سر بهێنێت و نه‌يكات، ئه‌وا كرده‌وه‌ى - ئه‌و ڕۆژه‌ى - به‌تاڵ و پووچ ده‌بێته‌وه . ئه‌مه سزاى كه‌سێكه كه نوێژى عه‌سر نه‌كات، ئه‌ى ئه‌وانه‌ى كه هه‌ر نوێژ ناكه‌ن و بڕوايان پێى نييه !!! حه‌وته‌م: ئه‌وه‌ى نوێژ نه‌كات ماڵ و منداڵى به‌فيڕۆ داوه . پێغه‌مبه‌رى خوا «صلی الله‌علیه‌وسلم» ده‌فه‌رمووێت: ( مَنْ فَاتَتْهُ صَلاَةٌ فَكَأَنَّمَا وُتِرَ أَهْلَهُ وَمَالَهُ ) صححه الشيخ الألباني في صحيح الترغيب والترهيب[577]. واته: هه‌ر كه‌سێ يه‌ك نوێژێكى بچێ يان به‌بێ هۆ نه‌يكات، ئه‌وا وه‌ك ئه‌وه وايه كه ماڵ و منداڵى به فيڕۆ دابێ . هه‌شته‌م: ئه‌وه‌ى نوێژ نه‌كات خوا مۆر ده‌نێ به‌سه‌ر دڵيدا . پێغه‌مبه‌رى خوا «صلی الله‌علیه‌وسلم» ده‌فه‌رمووێت: (مَنْ تَرَكَ ثَلاَثَ جُمَعٍ تَهَاوُنًا بِهَا طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قَلْبِهِ) صححه الشيخ الألباني في صحيح الجامع[6143]. واته: هه‌ركه‌سێك سێ نوێژى هه‌ينى نه‌كات (به‌كه‌مى بزانێ و به شتێكى ساده‌و سوك سه‌يرى بكات)، ئه‌وا خواى گه‌وره مۆر ده‌نێت به‌سه‌ر دڵيدا. له فه‌رمووده‌يه‌كى تردا ده‌فه‌رمووێ: (كُتِبَ مِنَ الْمُنَافِقِين) صححه الشيخ الألباني في صحيح الجامع[6144].واته: ناوى تۆمار ده‌كرێت له دووڕوو ناپاكان . له كۆتاييدا... ئه‌مه گوڵبژێرێك بوو له سزاو زيان و مه‌ترسيه‌كانى ئه‌وانه‌ى كه نوێژ ناكه‌ن .داواكارم له خواى گه‌وره ئه‌مه په‌يامه‌ى من بكات به هۆكارێك بۆ نوێژ كردنى ئه‌وانه‌ى كه نوێژ ناكه‌ن (إِنْ شَاءَ اللَّه ) . وَآخِرُ دَعْوانا أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ الصَّلاة وَالسَّلامُ عَلَى نَبِيّنَا مُحَمَّد وَعَلَى آلهِ وَصَحْبهِ أَجمَعين. ئاماده‌کردنی . مامۆستا : أبُوبَكْر أحمَـد |
