|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
خۆشیە كانی به‌هه‌شت خۆشیە كانی به‌هه‌شت پێشه‌كى بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على المبعوث رحمة للعالمين نبينا
محمد وعلى آله وصحبه والتابعين ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين . بەرێزان بە پشتیوانی خوای گەورە لەم چەند لاپەڕەیەدا باسی هەندێک لەخۆشیەکانی بەهەشت دەکەین بۆ ئەوەی ببێتە مایەی سودمەندی گشت لایەکمان و هەوڵی بۆ بدەین بە ئەنجامدانی کردەوەی چاک و دوور کەوتنەوە لەکردەوەی خراپ ؛ بێگومان بەدەست هێنانی بەهەشت لەدوای رەحم و بەزەیی خوای گەورە بەوەدەبێت کەوا گوێرایەڵی خوای گەورە و نێردراوەکەی بکەین ( صلى الله علیه وسلم ) وە دووربکەوینەوە لەگشت ئەوشتانەی نەهیمان لێ کراوە و هۆکارن بۆ چوونە دۆزەخ و دوورکەوتنەوە لەبەهشت ؛ خوای گەورە فەرمویەتی : (وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَنْ يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا أَلِيمًا) . (الفتح :١٧) . واتە : ئه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌رداری خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بکات ( صلى الله علیه وسلم )، خوای گەورە ده‌یخاته باخه‌کانی به‌هه‌شته‌وه که‌چه‌نده‌ها ڕووبار به‌ژێر دره‌خت و کۆشکه‌کانیاندا ده‌ڕوات ، ئه‌و که‌سه‌ش که‌پشت هه‌ڵکات خوای گه‌وره‌سزای به‌ئێش و ئازاری ده‌دات . داواكارم له‌خواى گه‌وره به به‌هه‌شت شادمان بكات و له‌ئاگرى دۆزه‌خ به‌دورمان بخات . باسى خۆشى كۆشكه‌كانى به‌هه‌شت له قورئانى پيرۆزدا خواى گه‌وره فه‌رموويه‌تى : ( لَٰكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ غُرَفٌ مِنْ فَوْقِهَا غُرَفٌ مَبْنِيَّةٌ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۖ وَعْدَ اللَّهِ ۖ لَا يُخْلِفُ اللَّهُ الْمِيعَادَ ) (الزمر :٢٠) . واته : به‌ڵام ئه‌وانه‌ى كه له په‌روه‌ردگاريان ده‌ترسان و ديندار بوون كۆشك و ته‌لارى چه‌ند نهۆم كه ژووره‌كانى له‌سه‌ريه‌كن بۆيان ئاماده‌يه ، چه‌نده‌ها ڕوبار به‌ژێر به به‌رده‌م ئه‌و كۆشكانه‌دا جاريه و ده‌ڕوات ، ئه‌وه‌ش به‌ڵێنى خوايه ، بێگومان خوايش به‌ڵێنى خۆى ده‌باته سه‌ر . وه فه‌رموويه‌تى: ( فَأُولَٰئِكَ لَهُمْ جَزَاءُ الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِى الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ ) (سبإ :٣٧) . واته : (ئه‌وانه‌ى نزيكن له ئێمه‌وه‌و ڕێزيان لاى ئێمه هه‌يه) ئا ئه‌وانه پاداشتيان چه‌ند به‌رابه‌ره به‌هۆى كرده‌وه‌ى چاكيانه‌وه، هه‌ر ئه‌وانيش له كۆشك و ته‌لاره‌كانى (به‌هه‌شتدا) به ئاسوديى و ئاراميى و خۆشيى ، ژيان ده‌به‌نه‌سه‌ر . وه فه‌رموويه‌تى : ( وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِى جَنَّاتِ عَدْنٍ ۚ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ) (التوبة :٧٢). واته : خواى گه‌وره به‌ڵێنى داوه به ئيمانداران له پياوان و له ئافره‌تان، به‌وه‌ى كه باخه‌كانى به‌هه‌شتيان پێ ده‌به‌خشێت كه چه‌نده‌ها ڕوبار به‌ژێر دره‌خته‌كانيدا ده‌ڕوات و جاريه به به‌رده‌م كۆشكه‌كانياندا، هاوڕێ له‌گه‌ڵ ژيانى هه‌ميشه‌يى و نه‌بڕاوه تيايدا ، ههروهها چه‌نده‌ها جێگه و ڕێگه و كۆشك و ته‌لارى خۆش و ڕازاوه‌ى تايبه‌تى له به‌هه‌شتداو له‌ناو باخى چڕوپڕى (عه‌دن) دا، له‌گه‌ڵ ڕه‌زامه‌ندى خواى گه‌وره‌دا، كه له هه‌موو نازو نيعمه‌ته‌كان به‌نرخترو گرنگتره ، ئه‌وه خۆى سه‌رفرازيه‌كى زۆر گه‌وره و بێ ئه‌ندازه‌يه . باسى ڕوباره‌كانى به‌هه‌شت له‌قورئانى پيرۆزدا خواى گه‌وره فه‌رموويه‌تى : ( أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ ) (آل‌عمران :١٣٦) . واته : ئا ئه‌وانه پاداشتيان لێخۆشبوون و لێبووردنه له لايه‌ن په‌روه‌ردگاريانه‌وه له‌گه‌ڵ باخه‌كانى به‌هه‌شتدا كه چه‌ندان ڕووبار به‌ژێر دره‌خت و به به‌رده‌م كۆشكه‌كانياندا ده‌ڕوات و ژيانى هه‌ميشه‌يى تيايدا ده‌به‌نه‌سه‌ر، ئه‌م به‌هره‌يه پاداشتێكى زۆر چاكى كۆششكارانه . وه فه‌رموويه‌تى : ( مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِى وُعِدَ الْمُتَّقُونَ ۖ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى ) (محمد :١٥) . واته: وێنه‌ى ئه‌و به‌هه‌شته‌ى كه‌به‌ڵێن دراوه‌بدرێت به‌خواناس و پارێزكاران ، ئه‌مه‌يه: چه‌نده‌ها ڕووبارى له‌ئاوى سازگارو تام نه‌گۆڕاوى تێدايه ، ههروهها چه‌نده‌ها ڕووبارى شير كه‌تامى تێك نه‌چووه، ههروهها چه‌نده‌ها ڕوبار له‌شه‌رابى تام خۆش و بۆنخۆش ، (كه‌له‌خواردنه‌وه‌ى بێزار نابن و له‌به‌ر چاويان ناكه‌وێت) بۆ ئه‌وانه‌ى ده‌يخۆنه‌وه، چه‌نده‌ها ڕوبار له‌هه‌نگوينى پاڵفته‌و بێگه‌رد . باسى خواردن و خواردنه‌وه‌ى ئه‌هلى به‌هه‌شت له ميوه و گۆشت و شه‌رابى
به‌تام خواى گه‌وره فه‌رموويه‌تى : ( وَأَمْدَدْنَاهُمْ بِفَاكِهَةٍ وَلَحْمٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ (٢٢) يَتَنَازَعُونَ فِيهَا كَأْسًا لَا لَغْوٌ فِيهَا وَلَا تَأْثِيمٌ) (الطور :٢٢-٢٣) . واته : به‌رده‌وام حه‌زيان له‌هه‌ر ميوه و گۆشتێك بێت پێشكه‌شيان ده‌كه‌ين ؛ به‌دڵ خۆشيه‌وه له‌كاسى تايبه‌تيدا شه‌راب ده‌نۆشن، جار جار بۆ خۆشى له‌يه‌كترى ده‌سێنن، دوور له‌ره‌فتارى ناشيرين و گوناهو تاوانباركردنى يه‌كتر . وه فه‌رموويه‌تى : ( يُسْقَوْنَ مِنْ رَحِيقٍ مَخْتُومٍ (٢٥) خِتَامُهُ مِسْكٌ ۚ وَفِى ذَٰلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ) (المطففين :٢٥-٢٦) . واته : شه‌رابێكيان پێشكه‌ش ده‌كرێت ، كه پاك و سه‌رمۆره ؛ كه نۆشكرا بۆنى ميسك ئه‌و ناوه پڕده‌كات، (پێچه‌وانه‌ى شه‌رابى دنيايه كه بخۆرو ده‌وروبه‌ريش بۆگه‌ن ده‌كات)، جا با له پێناوى ئه‌وه‌دا پێشبڕكێكه‌ران پێشبڕكێ بكه‌ن . باسى ده‌رگاكانى به‌هه‌شت و چۆنيه‌تى چوونه به‌هه‌شت و به‌خێرهاتن و
سه‌لام لێكردنيان له‌لايه‌ن فريشته‌كانه‌وه خواى گه‌وره فه‌رموويه‌تى : ( وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا ۖ حَتَّيٰ إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ ) (الزمر :٧٣) . واته : ئه‌وانه‌ى كه پارێزكار و به‌نده‌ى ملكه‌چى په‌روه‌ردگاريان بوون، ئه‌وانه‌ى حسابيان بۆ ئه‌و ڕۆژه ده‌كرد ده‌سته ده‌سته و پۆل پۆل به‌وپه‌ڕى ڕێزه‌وه به‌ڕێ ده‌كرێن به‌ره‌و به‌هه‌شت، هه‌تا كاتێ كه ده‌گه‌نه ئه‌وێ ده‌روازه‌كانى له ڕووياندا كراوه‌يه و له سه‌ر پشته، فريشته‌كانى به‌رپرس و سه‌رپه‌رشتيارانى به‌هه‌شت زۆر به‌گه‌رمى و ڕووخۆشيه‌وه پێشوازييان لێ ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن: درود و سڵاوتان لێبێت، ئێوه پاك و خاوێنن، كه‌واته فه‌رموون بچنه ناو به‌هه‌شته‌وه، هاوڕێ له‌گه‌ڵ ژيانى هه‌ميشه‌يى و نه‌بڕاوه‌دا. باسى جام و گلاس و كۆپه جوانه‌كانى به‌هه‌شت خواى گه‌وره فه‌رموويه‌تى : ( يُطَافُ عَلَيْهِمْ بِصِحَافٍ مِنْ ذَهَبٍ
وَأَكْوَابٍ ۖ وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ ۖ وَأَنْتُمْ
فِيهَا خَالِدُونَ). (الزخرف :٧١) . واته : له‌سه‌ر سينى و كوپى ئاڵتون جۆره‌ها خواردن و خواردنه‌وه‌ى جوان
و ڕازاوه و تام خۆش و بۆن خۆشيان به‌سه‌ردا ده‌گێڕن و له‌و به‌هه‌شته‌دا هه‌رچى نه‌فس
حه‌زى لێ بكات و دڵ بيخوازێت و چاو حه‌ز به‌ديتنى بكات ئاماده‌يه و ئێوه، ئه‌ى خواناس
و پاكان، ژيانى هه‌ميشه‌يى و نه‌بڕاوه‌شى تيادا ده‌به‌نه سه‌ر. وه فه‌رموويه‌تى : (بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ)
. (الواقعة :١٨) . واته : به‌كوپ و دۆڵكه و سوراحيه‌وه
ده‌گه‌ڕێن و له‌په‌رداخى تايبه‌تدا جۆره‌ها شه‌ربه‌ت و شه‌راب و خواردنه‌وه‌ى به‌تام
و خۆشيان پێشكه‌ش ده‌كه‌ن كه‌له‌سه‌رچاوه‌يه‌كى ڕه‌وانه‌وه‌پڕ ده‌كرێن . باسى پۆشاك و ئاڵتون و زيوى به‌هه‌شت خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (يَلْبَسُونَ مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ
مُتَقَابِلِينَ) . (الدخان :٥٣) . واته : ده‌پۆشن له ئاوريشمى ته‌نك و ئه‌ستوور، له‌و كاته‌دا، خۆشه‌ويستان
به‌رامبه‌ر يه‌ك داده‌نيشن و (به‌ڕووى خۆشه‌وه بۆ يه‌كتر ده‌ڕوانن و گفتوگۆى خۆش و
به‌تام ده‌كه‌ن) . وه فه‌رمويه‌تى : (أُولَٰئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ
عَدْنٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ
ذَهَبٍ وَيَلْبَسُونَ ثِيَابًا خُضْرًا مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَّكِئِينَ
فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ ۚ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا) . (الكهف
:٣١) . واته : ئا ئه‌وانه باخه‌كانى به‌هه‌شتى_عه‌دن_بۆيان
ئاماده‌يه، كه چه‌نده‌ها ڕووبار به‌به‌رده‌مياندا جارى و ڕه‌وانه، بازن و ده‌سته‌به‌ندو
(سه‌عاتى) ئاڵتونيان له ده‌ست ده‌كرێت، پۆشاكى سه‌وزى جوان ده‌پۆشن كه دووتوێيه،
چينى ژێره‌وه ئاوريشمى ئه‌ستووره، چينى سه‌ره‌وه ئاوريشمى ته‌نكه ، له‌سه‌ر كورسى
و قه‌نه‌فه ڕازاوه‌كان شانيان داداوه، به‌ڕاستى ئه‌و به‌خته‌وه‌رانه چاكترين و جوانترين
و خۆشترين پاداشتيان ده‌ستكه‌وتووه، هاوڕێ له‌گه‌ڵ خۆشترين و سازگارترين جێگه‌و ڕێگه‌دا. وه فه‌رمويه‌تى : (عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ
ۖ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا ).(الانسان
:٢١) . واته : پۆشاكى به‌خته‌وه‌ران ئاوريشمى
سه‌وزى ته‌نكه كه به‌سه‌ر پۆشاكى ئاوريشمى ئه‌ستووردا له‌به‌ريان كردووه، به بازنى
زيوى ڕازێنراونه‌ته‌وه، ئينجا له‌لايه‌ن په‌روه‌ردگاريانه‌وه شه‌رابى پاك و بێگه‌رد
و خاوێنيان پێشكه‌ش كراوه . باسى خێوه‌ت و چادره جوانه‌كانى به‌هه‌شت كه له مروارى دروست كراون خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِى الْخِيَامِ) . (الرحمن
:٧٢) . واته : حۆريه‌كانى به‌هه‌شت ژنانى سپيى
چاو ڕه‌شن ، له‌ناو خێوه‌ت و چادره‌كاندا ده‌رناچن . باسى منداڵه جوانه‌كانى به‌هه‌شت . خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ
(١٧) بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ ) . (الواقعة :١٧- ١٨) . واته : كۆمه‌ڵه مناڵێكى ئێسك سووك و هه‌ميشه لاو خزمه‌تيان ده‌كه‌ن
و ده‌گه‌ڕێن به‌سه‌رياندا ؛ به‌كوپ و دۆڵكه و سوراحيه‌وه ده‌گه‌ڕێن و له‌په‌رداخى
تايبه‌تدا جۆره‌ها شه‌ربه‌ت و شه‌راب و خواردنه‌وه‌ى به‌تام و خۆشيان پێشكه‌ش ده‌كه‌ن
كه‌له‌سه‌رچاوه‌يه‌كى ڕه‌وانه‌وه‌پڕ ده‌كرێن . وه فه‌رمويه‌تى : (وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا
رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَنْثُورًا) . (الانسان :١٩) . واته : نه‌وجه‌وانانى هه‌ميشه لاوو ڕووخۆش و جوان و پاك، به‌ناوياندا
ده‌گه‌ڕێن كاتێك ده‌يانبينيت وا ده‌زانيت مروارين و به‌و ناوه‌دا بڵاو بوونه‌ته‌وه
. باسى جوانى حۆرى و ئافره‌تانى به‌هه‌شت . خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى: (وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ ٤٨ كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَكْنُون).(الصافات :٤٨-٤٩) . واته : له ته‌نيشتيانه‌وه حۆرى چاوگه‌ش دانيشتوون، جگه له هاوسه‌رانيان چاو بۆ كه‌سى تر هه‌ڵنابڕن ؛ هه‌ر ده‌ڵێى هێلكه‌ى كوڵاوى پاك كراو و شاراوه‌ن (كه‌س ده‌ستى لێ نه‌داون) . وه فه‌رمويه‌تى : (كَأَنَّهُنَّ الْيَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ). (الرحمن :٥٨) . واته : ئه‌و هاوسه‌رانه‌له‌جوانى و شۆخ و شه‌نگى و قه‌شه‌نگيدا وه‌كو ياقووت و مه‌رجان وان . وه فه‌رمويه‌تى : (حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِى الْخِيَامِ) . (الرحمن :٧٢) . واته : حۆريه‌كانى به‌هه‌شت ژنانى سپيى چاو ڕه‌شن ، له‌ناو خێوه‌ت و چادره‌كاندا ده‌رناچن . وه فه‌رمويه‌تى : (مُتَّكِئِينَ عَلَيٰ سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ ۖ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِينٍ). (الطور :٢٠) . واته : له‌سه‌ر قه‌نه‌فه‌ى ريزكراو، پاڵيانداوه‌ته‌وه‌و روويان له‌يه‌ككردووه وه هاوسه‌رمان كردوون به ژنانى سپى و چاو گه‌وره . خۆشترينى خۆشيه‌كانى به‌هه‌شت بريتيه له بينينى خواى گه‌وره خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنَيٰ وَزِيَادَةٌ ) . (يونس :٢٦) . واته : بۆ ئه‌وانه‌ش چاكه ده‌كه‌ن ، پاداشى زۆرچاك و به‌هه‌شت هه‌يه {وزياده} وه‌زياد له‌وه‌ش، واته: ديتنى روِوى پيرۆزى خواى ميهره‌بان و ته‌ماشا كردنيى . وه فه‌رمويه‌تى : (لَهُمْ مَا يَشَاءُونَ فِيهَا وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ ) . (ق :٣٥) . واته : حه‌زيشيان له هه‌رچى بێت بۆيان هه‌يه داواى بكه‌ن ،له‌فه‌رمووده‌دا هه‌يه كه ئه‌گه‌ر به‌هه‌شتيان حه‌زيان له‌گۆشتى برژاوى باڵنده بێ ، زوو ده‌هێنرێته به‌رده‌ستيان (ئيبن ئه‌بوو حاته‌م)، خۆ ئه‌گه‌ر حه‌زيان له‌منداڵ و زارۆڵه‌ش بێت، ئه‌وا له‌يه‌ك ساتدا له‌دايك ده‌بێ.. (ئه‌حمه‌د، ئيبن ماجه، ترمذى). {ولدينا مزيد} وه‌زياده‌ش له‌وه كه به‌خه‌ياڵى هيچ كه‌سێكدا نايه‌ت، لامان هه‌يه . ئه‌و زياده‌يه‌ش - وه‌ك (موسليم) ده‌ڵێ- سه‌يروو ته‌ماشاى ديمه‌ن و روخسارى پيرۆزى خواى په‌روه‌ردگاره-جل جلاله- . وه فه‌رمويه‌تى : (وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَاضِرَةٌ ٢٢ إِلَيٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٌ ) . (القيامة :٢٢- ٢٣) . واته : له‌رۆژى قيامه‌تدا ده‌م و چاوو روخسارگه‌لێ (واته: روومه‌تى باوه‌ڕداران) گه‌شاوه‌و پاراوو پرشنگداره و خۆشيى و شادييان لێ ده‌بينرێ ؛ بۆ په‌روه‌ردگارى خۆيان ده‌ڕوانن . جه‌ماوه‌رى زانايان- وه‌ك له‌چه‌ندين فه‌رمووده‌ى ڕه‌واو (صه‌حيح) وه‌رگيراوه- ده‌ڵێن : مه‌به‌ست له‌م ئايه‌ته ئه‌وه‌يه كه له‌ڕۆژى قيامه‌تدا به‌نده صاڵحه‌كان ته‌ماشاى خواى خۆيان ده‌كه‌ن و، به‌چاوى خۆيان ده‌يبينن ، وه‌ك چۆن به‌ئاره‌زووى خۆيان ته‌ماشاى مانگه شه‌وى چوارده ده‌كه‌ن و ده‌بينن. (ئيبن كه‌سير) ده‌ڵێ: راى كۆى هاوه‌ڵان و شوێنكه‌وتوان (الصحابة والتابعون)يش هه‌ر ئه‌مه‌يه، وه هه‌موو پێشه‌وايانى ئيسلام پاش ئه‌وانيش يه‌ك ده‌نگن تێيدا. پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم) بۆ پشتگيرى له‌و مه‌به‌سته ده‌فه‌رمووێ: (إنكم ترون ربكم كما ترون هذا القمر.. ) فتح الباري:١٣/٤٢٩ و مسلم: ١/٤٣٩ . وده‌فه‌رموێ : [ إذا دخل أهل الجنة الجنة، يقول الله تعالي: تريدون شيئا أزيدكم؟ فيقولون: ألم تبيض وجوهنا؟ ألم تدخلنا الجنة وتنجنامن النار؟ قال: فيكشف الحجاب، فما أعطوا شيئا أحب إليهم من النظر الى ربهم، وهى الزيادة]) فى قوله تعالي: [للذين أحسنوا الحسنى وزيادة ].موسليم: ١/١٦٣. يان ده‌فه‌رمووێ : [إن الله يتجلى للمؤمنين يضحك ].موسليم ١/١٧٨. باسى جوانى قه‌نه‌ف و سيسه‌م و رايه‌خ و پاڵه‌پشتى به‌هه‌شت خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (فِيهَا سُرُرٌ مَرْفُوعَةٌ ١٣ وَأَكْوَابٌ
مَوْضُوعَةٌ ١٤ وَنَمَارِقُ مَصْفُوفَةٌ ١٥ وَزَرَابِيُّ مَبْثُوثَةٌ ) (الغاشية
:١٣-١٦) . واته : ههروهها چرپا و سيسه‌م و جێگه‌ى
حه‌وانه‌وه‌ى به‌رز و بڵند كراوه‌ى لێيه ؛ ( له نزيك ئه‌و به‌خته‌وه‌رانه‌وه له
هه‌ر كوێدا بن) كوپ و سوراحى و په‌رداخى (جوان و ڕازاوه و نه‌خشين) دانراوه ؛ وه
ههروهها پشتى و سه‌رين و پاڵپشتى جوان و ڕازاوه‌ى تيادايه كه به ڕێكو پێكى ڕيزكراون
؛ وه فه‌رش و ئۆرته و ڕايه‌خى قه‌شه‌نگ و نه‌خشينى تيادا ڕاخراوه (هه‌موو
كۆشك و ته‌لارو ڤێلاكانى پێرازێنراوه‌ته‌وه) . وه فه‌رمويه‌تى : ( مُتَّكِئِينَ عَلَيٰ سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ ۖ وَزَوَّجْنَاهُمْ
بِحُورٍ عِينٍ) . (الطور :٢٠) . واته : ئه‌و به‌خته‌وه‌رانه‌به‌كه‌ماڵى
ئيسراحه‌ت) پاڵيان داوه‌ته‌وه‌له‌سه‌ر كورسى و قه‌نه‌فه‌رازاوه‌كان، كه‌به‌شێوه‌يه‌كى
جوان و ڕێك ڕيز كراون، ئێمه هاوسه‌رانى حۆرى چاوگه‌شه‌مان لێ ماره‌كردوون . وه فه‌رمويه‌تى : (هُمْ وَأَزْوَاجُهُمْ فِى ظِلَالٍ عَلَى الْأَرَائِكِ
مُتَّكِئُونَ). (يس :٥٦) . واته : خۆيان و هاوسه‌رانيان له ژێر سێبه‌رى
دره‌ختى جوان و چڕو پڕدا له‌سه‌ر كورسى و قه‌نه‌فه ڕازاوه‌كان شانيان داداوه . باسى به‌رهه‌م و سێبه‌رى دره‌خته‌كانى به‌هه‌شت خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (وَدَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ
قُطُوفُهَا تَذْلِيلًا) . (الانسان :١٤) . واته : سێبه‌رى دره‌خته جوانه‌كان به‌سه‌ر شوێنه خۆشه‌كانياندا سه‌رى
فرو هێناوه‌و لێكردنه‌وه‌ى ميوه‌كانيش ئاسانه‌و ملكه‌چ كراوه . وه فه‌رمويه‌تى : (قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ). (الحاقة :٢٣). واته : ميوه‌جاتى دره‌خته‌كانى نزيكه لێيه‌وه، واته: ده‌س ڕه‌سه:
به‌راوه‌ستانه‌وه، به‌دانيشتنه‌وه ،ده‌ستى ئه‌گاتێ، ته‌نانه‌ت ده‌ميشى ئه‌گاتێ، خواى
كارزان به‌هيچ شێوه‌يه‌ك نايه‌ڵێ به‌هه‌شتيى ئه‌زيه‌ت بكێشێ، پاش ئازارو ئه‌زيه‌ته‌كه‌ى
دونياى . وه فه‌رمويه‌تى : (وَالَّذِينَ آمَنُوا
وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ ۖ وَنُدْخِلُهُمْ
ظِلًّا ظَلِيلًا). (النساء :٥٧) . واته : ئه‌وانه‌ش كه باوه‌ڕيان هێناوه‌و كارو كرده‌وه‌ى چاكه ئه‌نجام
ده‌ده‌ن له‌ئاينده‌يه‌كى نزيكدا ده‌يانخه‌ينه ناو باخه‌كانى به‌هه‌شته‌وه كه چه‌نده‌ها
ڕووبار (به‌ژێر دره‌خته‌كانيداو به به‌رده‌م كۆشكه‌كانيدا) ده‌ڕوات و له‌وێدا ژيانى
هه‌ميشه‌يى و به‌رده‌وام ده‌به‌نه سه‌ر، هاوڕێ له‌گه‌ڵ چه‌نده‌ها هاوسه‌رى پاك و بێگه‌ردو
خاوێن و پاكيزه‌دا، ههروهها ده‌يانخه‌ينه ژێر سايه‌ى سێبه‌رى جوان و ڕازاوه‌ى هه‌ميشه‌يى
يه‌وه (نه گه‌رمايان ده‌بێت، نه سه‌رما) . باسى خۆشى كه‌ش و هه‌واى به‌هه‌شت نه‌سارد نه‌گه‌رم خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ ۖ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِيرًا) . (الانسان :١٣) . واته : ئه‌و خۆشبه‌ختانه له‌سه‌ر قه‌نه‌فه‌ى رازاوه‌و جوان له به‌هه‌شتدا پاڵيان داوه‌ته‌وه ؛ نه گه‌رمايى خۆرى تيا ده‌بينن و نه سه‌رمايه‌كى سارد، چونكه هه‌وايه‌كى مام ناوه‌نديى و، زۆر خۆش و سازگارى هه‌يه . باسى فراوانى و گه‌وره‌يى به‌هه‌شت خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (وَسَارِعُوا إِلَيٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ
وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ). (آل‌عمران
:١٣٣). واته : پێشبڕكێ بكه‌ن بۆ لێ بوردنێكى گه‌وره
له‌لايه‌ن په‌روه‌رگارتانه‌وه، وه بۆ به‌هه‌شتێك كه پانييه‌كه‌ى (به ئه‌ندازه‌ى)
ئاسمانه‌كان و زه‌وى يه كه ئاماده كراوه بۆ له خواترسان . تێبينى : بيرله‌گه‌وره‌يى ئاسمان بكه‌وه كه خۆر و مانگ و چه‌ندين هه‌ساره‌ى
گه‌وره‌ى له‌خۆگرتوه ئينجا گه‌وره‌يى به‌هه شتت بۆ ده‌رده‌كه‌وێت . له‌به‌هه‌شتدا ئه‌وه‌ى دڵت ئاره‌زووى بكات و چاوه‌كانت حه‌ز به‌بينينى
بكات هه‌يه و ئاماده‌يه خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (يُطَافُ عَلَيْهِمْ بِصِحَافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَأَكْوَابٍ ۖ وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ ۖ وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ) . (الزخرف :٧١) . واته : به سينى و په‌رداخى ئاڵتونى (خواردن و خواردنه‌وه) ده‌گێڕن به‌سه‌رياندا وه له‌و به‌هه‌شته‌دا هه‌يه ئه‌وه‌ى دڵ حه‌زى لێ بكات و چاو حه‌ز به بينينى بكات وه ئێوه به هه‌تا هه‌تايى ده‌مێننه‌وه تيايدا . باسى كانيه سازگاره‌كانى به‌هه‌شت خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (فِيهَا عَيْنٌ جَارِيَةٌ) . (الغاشية :١٢) . واته : له به‌هه‌شتدا كانى و سه‌رچاوه و تاڤگه‌ى ڕه‌وانى تێدايه . وه فه‌رمويه‌تى : (عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا). (الانسان :٦) . واته : كانى يه‌كه به‌نده‌كانى خوا لێى ده‌خۆنه‌وه له هه‌ر شوێنێكدا بيانه‌وێت هه‌ڵى ده‌قوڵێنن و فواره ده‌كات . له‌به‌هه‌شتدا قسه‌ى خراپ و ڕق و كينه نيه خواى گه‌وره فه‌رمويه‌تى : (لَا تَسْمَعُ فِيهَا لَاغِيَةً) . (الغاشية
:١١) . واته : له‌و شوێنه‌دا قسه و گوفتارى ناخۆش
و نابه‌جێ نا بيستن . وه فه‌رمويه‌تى : (وَنَزَعْنَا مَا فِى
صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَيٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ) . (الحجر :٤٧). واته : له كاتێكدا هه‌رچى كينه‌و بوغزه له دڵ و ده‌روونياندا ده‌رمان
كێشاو ئه‌و به‌خته‌وه‌رانه براى يه‌كترن و له‌سه‌ر كورسى و قه‌نه‌فه ڕازاوه‌كان له
به‌رامبه‌ر يه‌كه‌وه دانيشتون . وَصلَّى اللهُ عَلى نَبِينا محمدٍ و آلهِ وصَحبِه وسلّم اللَّهُمَّ إِنَّانَسْأَلُكَ الْجَنَّةَ وَمَا قَرَّبَ إِلَيْهَا مِنْ قَوْلٍ أَوْ عَمَلٍ وَنَعُوذُ بِكَ مِنَ النَّارِ وَمَا قَرَّبَ إِلَيْهَا مِنْ قَوْلٍ أَوْ عَمَلٍ 23/ ربيع الاول / 1437 ك – 3 / 1 / 2016 م سؤران ئامادەكردنی مامۆستا : هه‌ڵگورد مصطفى گه‌ڵاڵه‌يی |
