|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
چۆنیه‌تی باشبوونی پێشینه‌چاكه‌كان له‌گه‌ڵ دایك و باوكیان چۆنیه‌تی باشبوونی پێشینه‌چاكه‌كان له‌گه‌ڵ دایك و باوكیان سروشتی مرۆڤ وایه ئه‌وكه‌سه‌ی خۆش ده‌وێت كه چاكه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كات ؛ ئه‌ی ده‌بێت خۆشه‌ویستی و چاكه‌ی چۆن بێت له‌گه‌ڵ ئه‌وكه‌سه‌ی كه هۆكاری بوونی ئه‌وه ؛ كه بریتین له دایك و باوك ؟! به‌ڕاستی پێشینه چاكه‌كان باشترین نموونه‌ن له باشبوون له‌گه‌ڵ دایك و باوك . له‌وانه ئیبن عه‌ون – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – گێڕاویه‌ته‌وه و فه‌رموویه‌تی : ( هه‌واڵم پێدرا پیاوێك كاتێك چۆته خزمه‌ت موحه‌ممه‌دی كوڕی سیرین بینیویه‌تی له‌لای دایكی زۆر به‌كزی و ماتی دانیشتووه ؛ پیاوه‌كه وتویه‌تی : ئه‌وه موحه‌ممه‌د چیه‌تی نه‌خۆشه ؟ وتیان : نه‌خێر به‌ڵام ئه‌و به‌مشێوه‌یه له‌لای دایكی ( ده‌نگی له‌لای دایكی نزم ده‌كات ) . الزهد لأحمد بن حنبل : 1769 . وه هه‌روه‌ها ئیبن عه‌ون ده‌گێڕێته‌وه كه جارێكیان دایكی بانگی كردوه ؛ ئه‌ویش وه‌ڵامی داوه‌ته‌وه به‌ڵام ده‌نگی به‌سه‌ر ده‌نگی دایكیدا به‌رز كردۆته‌وه ؛ دواتر دوو كۆیله له‌ترسی خوا ئازاد ده‌كات . وه حاریثه‌ی كوڕی نوعمان – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – سه‌ر و پرچی دایكی ده‌پشكنی ؛ وه به‌ده‌ستی خۆی خواردنی پێ ده‌دا ؛ وه داوای دووباره‌كردنه‌وه‌ی قسه‌كانی لێ نه‌ده‌كرد كاتێك فه‌رمانی شتێكی پێكردابا و لێی تێ نه‌گه‌ییشتبا ؛ به‌ڵكو پرسیاری له‌وكه‌سه ده‌كرد كه له‌لای دایكیه‌تی و پێی ده‌وت ئایه دایكم چی وت ؟ . وه عومه‌ری كوڕی ذه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – ( ئه‌گه‌ر به‌رۆژ له‌گه‌ڵ باوكی ڕۆییشتبا ئه‌وا له‌دوای باوكی ده‌ڕۆییشت وه‌ك ڕێزێگرتنێك لێی ؛ وه ئه‌گه‌ر به‌شه‌و له‌گه‌ڵی ڕۆییشتبا ئه‌وا له‌پێشیه‌وه ده‌ڕۆییشت بۆ ئه‌وه‌ی بیپارێزێت و ئه‌گه‌ر تووشی هه‌رناخۆشیه‌ك بن خۆی تووش بێت نه‌ك باوكی ؛ وه نه‌ده‌چووه سه‌ر هیچ بانێك ئه‌گه‌ر باوكی له‌ژێره‌وه بوایه ) . البر و الصلة لابن الجوزي : 100 . وه حیجری كوڕی عه‌دی – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – جێگای دایكی به‌ده‌سته‌كانی ده‌پشكنی ؛ وه له‌كاتی پشكنین ده‌ستی خۆی وه‌رده‌گێڕا و به پشته ده‌ستی جێگاكه‌ی ده‌پشكنی چونكه ده‌یوت پانی ده‌ستم ره‌قه نه‌وه‌ك شتێكی ره‌ق هه‌بێت و هه‌ستی پێ نه‌كه‌م ؛ جا كاتێك دڵنیا ده‌بوو هیچ شتێكی ره‌ق و ناخۆش له‌سه‌ر جێگاكه‌ی نیه ئه‌وكات دایكی له‌سه‌ر جێگاكه درێژ ده‌كرد . مكارم الأخلاق لإبن أبی الدنیا : 226 . وه موحه‌ممه‌دی كوڕی مونكه‌دیر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – فه‌رموویه‌تی : ( شه‌وێكیان عومه‌ری برام شه‌و نوێژی ده‌كرد ؛ وه من قاچه‌كانی دایكم ده‌شێلا ؛ پێم خۆش نه‌بوو ئه‌مشه‌وه وه‌ك عومه‌ری برامبم ؛ حه‌زم ده‌كرد خزمه‌تی دایكم بكه‌م ) . الزهد للإمام أحمد : 44 . موحه‌ممه‌دی كوڕی سیرین – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – فه‌رموویه‌تی : ( له‌شاری مه‌دینه‌دا ئوسامه‌ی كوڕی زه‌ید – ره‌زای خوای لێبێت – دار خورمایه‌كی هه‌بوو نزخه‌كه‌ی ده‌گه‌ییشته هه‌زار درهه‌م ؛ ئوسامه چوو ئه‌م دارخورمایه‌ی بڕی له‌به‌ر ناوكرۆكی دارخورماكه كه تامێكی زۆر خۆشی هه‌یه ؛ به ئوسامه وترا ئایه بۆچی ئه‌مكاره‌ت كرد به‌ڕاستی ئه‌م دارخورمایه دارخورمایه‌كی گرانبه‌هابوو ؟ وتی : چونكه دایكم پێی خۆش بوو بیبرم حه‌زی له‌خواردنی ناوكه‌كه‌ی بوو ؛ هه‌رشتێك له‌م دونیایه‌دا هه‌بێت و دایكم حه‌زی لێبێت و له‌توانام دابێت ئیللا بۆی دكه‌م ) . مكارم الأخلاق لإبن أبی الدنیا : 225 . وه دایكی میسعه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – شه‌وێكیان هه‌ندێك ئاوی بۆ دایكی هێنا بینی دایكی خه‌وتووه ؛ وه پێی ناخۆش بوو دایكی به‌جێ بێڵێت دوایی خۆی به‌دوای ئاوه‌كه‌دا بگه‌ڕێت و ئاوه‌كه نه‌دۆزێته‌وه ؛ وه پێی ناخۆش بوو دایكی به‌خه‌به‌ر بێنێت و له‌خه‌وهه‌ڵیبستێنێت ؛ بۆیه به‌رده‌وام به‌ڕاوه‌ستانه‌وه مایه‌وه هه‌تا به‌یانی داهات و ئاوه‌كه‌ی پێدا ! . مكارم الأخلاق لإبن أبی الدنیا : 231 . وه حه‌یوه‌ی كوڕی شوره‌یح – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – له‌بازنه‌ی وانه‌وتنه‌وه‌ی داده‌نیشت و خه‌ڵكی فێری زانستی شه‌رعی ده‌كرد ؛ دایكی بانگی ده‌كرد و پێی ده‌وت : حه‌یوه هه‌سته جۆ بده به مریشكه‌كان ؛ حه‌یوه ڕاسته‌وخۆ هه‌ڵده‌ستا و بازنه‌ی ده‌رسه‌كه‌ی به‌جێده‌هێشت و گوێڕایه‌ڵی دایكی ده‌كرد ! . بر الوالدين للطرطوشي : 79 . سووربه له‌سه‌ر‌باشبوونت له‌گه‌ڵ دایك و باوكت . وه دوعای خێریان بۆ بكه له‌ژیانی دونیایان ؛ وه له‌دوای مردنیشیان . خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا ) . الإسراء : 24 . واته : باڵی میهره‌بانی خۆتیان بۆ ڕاخه‌و ملکه‌چ به بۆیان ، نزا بکه‌و بڵێ : په‌روه‌ردگارا ره‌حمیان پێ بکه‌و میهره‌بان به بۆیان ، هه‌روه‌کو چۆن ئه‌وان ره‌حمیان به من کردوو و منیان په‌روه‌رده کردووه به بچووکی و منداڵی . وه‌رگێڕانی : مامۆستا هه‌ڵگورد مصطفى گه‌لاڵه‌یی . 10 / ذوالقعدة / 1443 ك ---- 9 / 6 / 2022 م
|
