|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
ره‌وشت و سیفه‌ته جوانه‌كانی مێردی موسڵمان ره‌وشت و سیفه‌ته جوانه‌كانی مێردی موسڵمان
ئایه گرنگترینی ئه‌و سیفاتانه چین كه واجبه له مێردی موسڵماندا هه‌بێت ؟ وه‌ڵام : له گرنگترینی ئه‌و سیفاتانه‌ی واجبه له مێردی موسڵمان هه‌بێت ( دینه ) ؛ پێویسته موسڵمانێكی دیندار بێت و په‌یوه‌ست بێت به‌هه‌موو دروشمه‌كانی ئایینی پیرۆزی ئیسلام . وه پێویسته وه‌لی ئه‌مری ئافره‌ته‌كه به‌دواداچوون بكات بۆ ناسینی ئه‌و پیاوه ؛ ته‌نها به‌ڕووكه‌شی ئه‌م پیاوه هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێك . له‌‌گرنگترینی ئه‌وشتانه‌ی پرسیاری له‌باره‌یه‌وه بكات نوێژكردنی ئه‌و پیاوه‌یه ؛ ئه‌گه‌ر مافی خوای په‌روه‌ردگار پێشێلبكات ئه‌وا بێگومان مافی جگه له‌خواش پێشێل ده‌كات . پیاوی باوه‌ڕدار سته‌م له‌خێزانی ناكات ئه‌گه‌ر خۆشی ویست ڕێزی لێ ده‌گرێت ؛ وه ئه‌گه‌ر ڕقی لێی بوو سته‌می لێ ناكات وه سووك و ریسوای ناكات ؛ ئه‌م ره‌وشته له‌جگه موسڵمانی ڕاستگۆ زۆر به‌كه‌می بوونی هه‌یه . خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ۚ ) . الحجرات : 13 . واته : به‌ڕاستی به‌ڕێز ترینتان لای خوا پارێزگار ترینتانه . وه پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) فه‌رموویه‌تی : ( ئەگەر کەسێک هاتە داوای کچتان کە لە دین و ڕەوشتی ڕازی بوون ئەوە كچه‌كه‌تانی بدەنێ ، ئەگەر وا نەکەن ئەوە ئەبێتە فیتنە لە سەر زەوی وە فەسادێکی زۆر گەورە و فراوان ) . حديث صحيح . وه باشتروایه له‌گه‌ڵ دینداریه‌كه‌ی له بنه‌ماڵه‌یكی دیندار و ناسراوبێت ؛ ئه‌گه‌ر دوو پیاو داخوازی ئافره‌تێكیان كرد له‌دینداریدا وه‌كو یه‌ك بوون ئه‌وا ئه‌وه‌یان پێش ده‌خرێت كه له دینداره و له‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی پاك و دیندار و ناسراوه ؛ به‌ومه‌رجه‌ی ئه‌وه‌ی تریان له‌ودیندارتر نه‌بێت . چونكه باشی خزمه‌كانی مێرد كاریگه‌ری دروست ده‌كات له‌سه‌ر منداڵه‌كانی ؛ وه جوانی و پاكی ره‌چه‌ڵه‌ك هۆكاره بۆ دووكه‌وتنه‌وه له‌كرده‌وه‌ی نزم و خراپ . وه باشی باوك و باپیر كاریگه‌ری زۆری هه‌یه به‌سه‌ر به منداڵ و نه‌وه كانه‌وه ؛ خوای په‌روه‌ردگار له‌سوره‌تی كه‌هف ده‌رباره‌ی دوو منداڵه‌كه فه‌رموویه‌تی : (وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۚ ) . الكهف : 82 . واته : وه باوکی ئه‌و دوو منداڵه چاك و خواناس بوو له‌به‌رئه‌وه په‌روه‌ردگارت ویستی هه‌ردووکیان گه‌وره و به‌هێزببن گه‌نجینه‌که‌یان ده‌ربێنن ئه‌مه ره‌‌حمه‌تێك بوو له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه (له‌به‌ر باوکیان) . خوای په‌روه‌ردگار ماڵی ئه‌و دوومنداڵه‌ی پاراست له‌دوای مردنی باوكیان وه‌ك ڕێزێك بۆ باوكیان له‌به‌ر چاكی و له‌خواترسانی . به‌هه‌مان شێوه مێرد ئه‌گه‌ر له خێزانێكی چاك و خواناس بێت و له‌دایك و باوكێكی باش بێت ئه‌وا خوای په‌روه‌ردگار كاره‌كانی بۆ ئاسان ده‌كات و ده‌یپارێزێت ؛ له‌به‌ر ڕێزی دایك و باوكی . وه باشتروایه خاوه‌ن ماڵ بێت بۆ ئه‌وه‌ی نه‌فسی خۆی و كه‌س و كاری له‌ده‌ستی خه‌ڵك بپارێزێت ؛ به به‌ڵگه‌ی فه‌رمووده‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) كاتێك فاطیمه‌ی كچی قه‌یس هاته خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ڕاوێژی پێكرد ده‌رباره‌ی داخوازی هاتنی له‌لایه‌ن سێ پیاوه‌وه كه كامه‌یان هه‌ڵبژێرێت : پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) پێی فه‌رموو : موعاویه كه‌سێكی هه‌ژاره و ماڵی نیه - واته شوو به‌و مه‌كه - . وه مه‌رج نیه ئه‌وپیاوه خاوه‌ن بازرگانیه‌كی گه‌وره بێت و ده‌وڵه‌مه‌ند بێت ؛ به‌ڵكو كیفایه‌ته كه ئه‌وه‌نده ماڵه‌ی هه‌بێت كه به‌شی خۆی و ماڵ و منداڵی بكات و له‌خه‌ڵكی بێ پێویستیان بكات . وه پێویسته كه‌سێكی نه‌رم و نیان به‌ره‌حه‌م بێت به‌رامبه‌ر به ئافره‌تان ؛ پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) هه‌ر له‌و فه‌رمووده‌یه‌ی پێش ئێستا باسمان كرد به فاطيمه‌ی كچی قه‌یسی فه‌رموو : وه ئه‌بو جه‌هم پیاوێكه زۆر له ئافره‌تان ده‌دات – بۆیه شوو به‌ویش مه‌كه - . وه باشتروایه ئه‌م پیاوه كه‌سێك ته‌ندروست باش بێت و سه‌لامه‌ت بێت له نه‌خۆشی و بێ توانایی و نه‌زۆكی . وه باشتروایه شاره‌زایی هه‌بێت له قورئان و سوننه‌ت ؛ ئه‌مه ئه‌گه‌ر تیایدابوو زۆرباشه وه ئه‌گه‌ر تیای نه‌بوو ئه‌وه ده‌توانێت تواتر به‌ده‌ستی بێنێت . وه بۆ وه‌لی ئافره‌ته‌كه دروسته به‌دواداچوون و پرسیاربكات ده‌رباره‌ی ئه‌و پیاوه‌ی هاتۆته داوای كچه‌كه‌ی ؛ پرسیار له‌وكه‌سه بكات كه تێكه‌ڵی ئه‌و پیاوه‌ده‌كات و باش ده‌یناسێت وه متمانه پێكراوه له‌دین و ئه‌مانه‌ت پارێزێدا ؛ بۆ ئه‌وه‌ی حاڵی ئه‌وپیاوه‌ی به‌ڕاستی و به ئه‌مانه‌ته‌وه پێ بڵێت . وه پێش گشت ئه‌وشتانه پێویسته ڕووبكرێته خوای په‌روه‌ردگار به‌دوعا كردن و ئه‌نجامدانی نوێژی ئیستیخاره پاشان پشت به‌ستن به‌خوای په‌روه‌ردگار ئینجا هه‌وڵ و تێكۆشان ؛ كه بێگومان خوای په‌روه‌ردگار باشترین یارمه‌تی ده‌ره - سبحانه - . وه‌رگێڕانی : م هه‌ڵگورد گه‌لاڵه‌یی 12 / 5 / 2022
|
