هاندان بۆ گرتنى ڕۆژووى ڕه‌مه‌زان

هاندان بۆ گرتنى ڕۆژووى ڕه مه زان

1 ـ ڕۆژووى مانگى ڕه مه زان هۆى لێخۆشبوونى گوناهه كانه :

خواى په روه ردگار به ديارى كردنى چاكه و به رزى پله ى ڕۆژوو : هانى موسوڵمانانى داوه بۆ گرتنى ڕۆژووى مانگى ڕه مه زان ، له و باره يه وه هاتووه كه ئه گه ر ڕۆژووان تاوانه كانى وه كو كه فى سه ر ده ريا وابێ ئه وا خواى په روه ردگار و پايه به رز به هۆى ئه م په رستنه موباره كه وه لێى خۆش ده بێت . (أبو هريره ) وه (ڕه زای خوای لێبێت) ده گێڕنه وه ئه ويش له پێغه مبه ره وه (صلی الله علیه وسلم) كه فه رموويه تى : " مَنْ صَامَ رَمَضَان إِيمَانَاً ، وَاحْتِسَابَاً ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ "( أخرجه البخاري : ( 4 / 99 ) رقم : ( 1901 ) ، ومسلم رقم : ( 759 )).واته : هه ركه سێك ڕۆژووى مانگى ڕه مه زان بگرێت ، به مه رجێ بڕواى به فه رزێتى ئه م كاره هه بێ و چاوه ڕوانى پاداشتى ڕۆژى دوايى بێت ،ئه وا خواى ميهره بان له هه موو ئه و گوناهانه ى كه كردوويه تى خۆش ده بێت . وه هه ر له وه وه (ڕه زای خوای لێبێت)ده گێڕنه وه كه پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)فه رموويه تى : " الصَّلَواتُ الخَمْسِ ، والجُمْعَةُ إِلَى الجُمَعَةِ ، وَرَمَضَان إِلَى رَمَضَان ، مُكَفِّرَاتٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ إِذَا اجتُنِبَت الكَبَائِر "( أخرجه مسلم رقم : ( 233 ) .).واته : پێنج فه رزه ى نوێژ و نوێژى ( جومعه ) بۆ نوێژه كه ى تر ، وه ڕۆژووى ڕه مه زان بۆ ڕه مه زانه كه ى تر ، گوناهه كان ده سڕنه وه كه له نێوانياندا ئه نجام ده درێت ، به مه رجێ موسوڵمانان خۆى له گوناهه گه وره كان ( الكبائر ) بپارێزێت . وه هه ر له ( أبو هريرة ) وه (ڕه زای خوای لێبێت)ده گێڕنه وه كه پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم) ڕۆيشته سه ر مينبه ر و فه رمووى : " آمين ، آمين ، آمين " ئه نجا پرسياريان كرد ئه ى پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم): تۆ كاتێ ڕۆيشتيته سه ر مينبه ر فه رمووت : " آمين ، آمين ، آمين " ؟ فه رمووى : " إِنَّ جِبْرِيْل ـ عليه السلام ـ أَتَاني فَقَالَ : مَنْ أَدْرَكَ شَهْرَ رَمَضَان فَلَم يُغْفَر لَهُ فَدَخَلَ النَّار ، فَأَبْعَدَهُ اللهُ ، قُلْ : آمين ، فَقُلْتُ آمين ... "( أخرجه ابن خزيمة : ( 3 / 192 ) ، و أحمد : ( 2 / 246 و 254 ) ، و البيهقي : ( 4 / 204 )).واته : له و كاته دا ( جبريل ) سه لامى خواى لێ بێت ، هاته لام و فه رمووى : هه ر كه سێك له ئومه ته كه ت مانگى ڕه مه زانى به سه ر داهات و خوا لێى خۆش نه بوو ، با بڕواته دۆزه خه وه و خوا دوورى كاته وه له ڕه حمه تى خۆى ، بڵێ : (آمين ) ، ده فه رمووێت منيش ووتم : (آمين ) ... هتد فه رمووده كه .

2 ـ وه ڵامدانه وه ى پاڕانه وه كان و ڕزگار بوون له ئاگرى دۆزه خ له ڕه مه زاندا :

پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)ده فه رمووێت " إِنَّ للهِ في كُلِّ يَوْمٍ عُتَقاءٌ مِنَ النَّارِ ، في شَهْرِ رَمَضَان ، وَإِنَّ لِكُلِّ مُسْلِمٍ دَعْوَةٌ يَدْعُو بِهَا فَيُسْتَجَابُ لَهُ "( أخرجه البزار رقم : ( 3142 ) ، و أحمد : ( 2 / 254 )). واته : خواى په روه ردگار له هه موو ڕۆژ و شه وێكى مانگى ڕه مه زاندا چه نده ها كه س ڕزگار ده كات له ئاگر ، هه روه ها بۆ هه موو موسوڵمانێكيش پاڕانه وه يه ك هه يه تێيدا بپاڕێته وه وه ڵاميش ده درێته وه .

3 ـ گرتنى ڕۆژووى مانگى ڕه مه زان يه كێكه له سيفه تى ڕاستگۆيان و شه هيدان :

له ( عمر ) ى كوڕى ( مرة الجهني ) وه (ڕه زای خوای لێبێت)ده گێڕنه وه فه رموويه تى : " پياوێك هاته خزمه تى پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)و فه رمووى : ئه ى پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم)ئه گه ر شايه تى ئه وه بده م كه هيچ خوايه ك نيه له بووندا جگه له (الله ) ، و شايه تى ئه وه ش بده م كه تۆ پێغه مبه رى خوايت ، و پێنج فه رزيش نوێژ ئه نجام بده م ، و زه كاتيش بده م ، له گه ڵ به ڕۆژوو بونم له مانگى ڕه مه زاندا و كردنى نوێژى ( تةراويح ) ، له چ كۆمه ڵێك ده بم ؟ پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)فه رمووى : " مِن الصِّديقينَ وَالشُّهَدّاء " (أخرجه ابن حبان رقم : ( 19 ـ زوائده ) ، وسنده صحيح .)واته : له كۆمه ڵى ڕاستگۆيان و شه هيدان ده بيت .

4 ترساندن له به ڕۆژوو نه بوونى هه ندێك له ڕه مه زان به ئه نقه ست :

له (أبو أمامه الباهلى) ه وه (ڕه زای خوای لێبێت)ده گێڕنه وه فه رموويه تى : بيستم پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم)ده يفه رموو : " بَيْنَمَا أَنَا نَائِمٌ أَتَاني رَجُلانِ فَأَخَذَا بِضَبُعي(مةبةست لة ( ضبع ) قؤلَ يان شان يان بالَة .)فأتَيَا بي جَبَلاً وَعْرَاً فقالا : إِصْعَد ، فَقُلْتُ إِنِّي لا أُطيقُهُ ، فقالا : سَنُسَهِلُهُ لَكَ ، فَصَعِدْتُ ، حتى إذا كَنْتُ في سَوادِ الجبلِ إذا بِأَصْواتٍ شَديدةٍ . قُلْتُ : مَا هَذِهِ الأصْواتُ ؟ قالوا : هَذا عُواءُ أهلِ النَّارِ ، ثُمَّ انطلقا بي ، فإذا أَنَا بِقَومٍ مُعَلَّقينَ بِعَرَاقِيبِهِم ، مُشَقَّقَةٌ أَشْدَاقُهُم ، تَسيلُ أَشْدَاقُهُم دَمَاً ، قالَ : قُلْتُ : مَنْ هَؤُلاءِ ؟ قالَ : الذينَ يُفْطِرُونَ قَبْلَ تَحِلَّةِ صَوْمِهِم(واتة : ثيَش كاتى رِؤژوو شكاندن .)...."(أخرجه النسائي في : ( الكبرى ) ـ كما في ( تحفقة الأشراف ) : ( 4 / 166 ) ، وابن حبان رقم (1800 ـ زوائده ) ،). واته : پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم)فه رمووى : كاتێكيان خه وم لێ كه وتبوو ، دوو پياو هاتنه لام و كرديان به قوڵمدا ، تا بردميان بۆ لاى شاخێكى سه خت ، پاشان پێ يان ووتم : سه ركه وه ، ووتم : من تواناى ئه وه م نيه ، ووتيان : بۆت ئاسان ده كه ين ، منيش سه ركه وتم تا هه ندێك ڕۆيشتينه سه ره وه له و كاته دا گوێم له ده نگێكى توند بوو ، ووتم : ئه و ده نگه چيه ؟ ووتيان : هاوار و ناڵه ى دۆزه خىيه كانه ، به ره و سه ره وه برام ، له ڕێگادا چاوم كه وته سه ر كۆمه ڵه كه سانێك به پشته پێَيانه وه هه ڵواسرابوون و لێوه كانيان شه قار شه قار كرابوو و خوێنى لێ ده هات ، ده فه رمووێ : پێم ووتن : ئه و كه سانه كێن ؟ ووتيان ئه وانه ن كه به ربانگ ده كه ن پێش ئه وه ى كاتى ڕۆژوويان ته واو بێت . واته : پێش ڕۆژ ئاوابوون ، ڕۆژوه كه يان ده شكێنن ... .

تێبينى : به ڵام ئه و فه رمووده يه ى كه ده گێڕنه وه . گوايه . پێغه مبه ر (صلی الله علیه وسلم)فه رموويه تى : " مَنْ أَفْطَرَ يَوْمَاً مِنْ رَمَضَان مُتَعَمِّدَاً ، لا يُجْزِئُهُ صِيَامُ الدَّهْرِ وَإنْ صَامَهُ " . ئه م فه رمووده يه فه رمووده يه كى ( ضعيف )ـه و ( صحيح ) نيه ، پاشان به درێژى قسه ى له سه ر ده كه ين ـ إن شاء الله ـ . واتاكه شى ئه وه يه ئه گه ر كه سێك ڕۆژێك له ڕه مه زان به ڕۆژوو نه بێت ئه وا ئه گه ر به درێژاى ساڵ به ڕۆژوو بێت بۆى حيساب ناكرى .

نووسينى : سليم الـهلالـي و علي حسن علي عبد الـحميد

وه‌رگێڕانی: مامۆستا عدنان بارام

(مافی گشت موسڵمانێکه بۆ سودوه رگرتن و بڵاو کردنه وه ی گشت بابه ته کانی ماڵپه ڕی فه رمووده )