چیرۆكی ( أَصْحَابُ السَّبْت ) هاوه‌ڵانی شه‌ممه‌

ئه‌وانه‌ی به‌فێڵ له‌م ڕۆژه‌دا ڕاوه‌ ماسیان كرد و فه‌رمانی خوایان شكاند !

له‌سه‌ر لێواری ده‌ریای سوور گوندێك هه‌بوو پێی ده‌وترا ( ئه‌یلاء ) له‌نێوان مه‌دیه‌ن و چیای طور بوو .

كۆمه‌ڵێك له‌به‌نی ئیسرائیلیه‌كان له‌م شوێنه‌ نیشته‌جێ بوون و سه‌رپێچی فه‌رمانی خوای په‌روه‌ردگاریان كرد و دوای ته‌وبه‌ نه‌كردنیان خوای په‌وه‌ردگار سزای دان و كردنی به‌ مه‌یمون و به‌راز ؛  پاشان له‌ناوچوون و مردن  !

هه‌ندێك له‌به‌نی ئیسرائیلیه‌كان‌ هاتنه‌ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ر موسی ( علیه السلام ) وتیان : ئه‌ی موسی تۆ چۆن فه‌رمانی گۆشه‌گیریمان پێ ده‌كه‌ی بۆ عیباده‌ت كردن له‌رۆژی جومعه‌دا وه‌ فه‌زڵی ئه‌و رۆژه‌ ده‌ده‌ی به‌سه‌ر رۆژه‌كانی تر !‌

به‌ڵكو رۆژی شه‌ممه‌ له‌هه‌موو رۆژه‌كانی تر باشتره‌ ؛ خوای په‌وره‌دگار ئاسمانه‌كان و زه‌وی و هه‌موو شتێكی له‌ماوه‌ی شه‌ش رۆژدا دروست كردووه‌ ؛ وه‌ هه‌موو شتێك له‌ورۆژه‌دا بۆ خوای په‌ره‌وه‌ردگار ملكه‌چ و گوێڕایه‌ڵ بووه‌ و كۆتایه‌مین رۆژه‌ له‌م شه‌ش رۆژه‌دا .

كاتێك جووله‌كه‌كان پێداگیریان كرد بۆ رۆژی شه‌ممه‌ و خۆیه‌كلاكردنه‌وه‌یان بۆ په‌رستنی خوای په‌روه‌ردگار تیایدا ؛ خوای په‌روه‌ردگار وه‌حی نارد بۆ پێغه‌مبه‌ر موسی ( علیه السلام ) كه‌ به‌به‌نی ئیسرئیلیه كان رابگه‌یه‌نێت ڕۆژی شه‌ممه‌ هیچ كارێك نابێت بكه‌ن وه‌ك چۆن خۆیان ئه‌م داوایه‌یا‌ن كردبوو ؛ وه‌  راوه‌ماسی و خواردنی گۆشتی ماسیان له‌ورۆژه‌دا له‌سه‌ر  قه‌ده‌غه‌ و حه‌رامكرا .

خوای په‌روه‌ردگار خه‌ڵكی ئه‌م گونده‌ی تاقی ده‌كرده‌وه‌ و له‌رۆژی شه‌ممه‌دا ماسیه‌كان به‌ڕێژه‌یه‌كی زۆر و به‌رچاو ده‌هاتنه‌ لێواری ده‌ریاكه‌ و یاریان ده‌كرد و ڕاوكردنیان زۆر ئاسان بوو ! وه‌ كاتێك رۆژی شه‌ممه‌ تێ ده‌په‌ڕی ماسیه‌كانیش نه‌ده‌مان و ده‌ڕۆییشتن !

خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَيَوْمَ لَا يَسْبِتُونَ ۙ لَا تَأْتِيهِمْ ۚ كَذَٰلِكَ نَبْلُوهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ ) . الأعراف : 163 .

واته‌ : وه‌ پرسیاریان لێ بکه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌و شاره‌ی که‌ له‌ نزیك ده‌ریا(ی سوور) بوو که‌ له‌ ڕۆژی شه‌ممه‌دا ده‌ست درێژی یان ده‌کرد چونکه‌ له‌و کاته‌دا نه‌هه‌نگه‌کانیان ده‌هاتن له‌ ڕۆژی شه‌ممه‌که‌یاندا (به‌ ده‌رکه‌وتوویی) به‌سه‌ر ئاوه‌وه‌، وه‌ ڕۆژێ که‌ شه‌ممه‌ نه‌بوایه‌ نه‌هه‌نگه‌کانیان بۆ نه‌ده‌هات ئا به‌و جۆره‌ تاقیمان کردنه‌وه‌ چونکه‌ له‌فه‌رمانی خوا ده‌ر‌ده‌چوون و سه‌رپێچیان ده‌کرد .

كاتێك ماوه‌یه‌ك به‌سه‌ریاندا تێپه‌ڕی ؛ وه‌ حه‌ز و ئاره‌زوویان زۆر بوو بۆخواردنی گۆشتی ماسی ؛ پیاوێك له‌وان له‌رۆژی شه‌ممه‌دا به‌نهێنی ڕۆییشت بۆلای ده‌ریاكه‌ و به‌تۆڕێك ماسیه‌كی گه‌وره‌ی گرت و له‌قه‌راغ ده‌ریاكه‌ له‌ناو ئاو به‌جێی هێشت و تۆره‌كه‌ی به‌دارێك له‌قه‌راغ ده‌ریاكه‌ جێگیركرد بۆ ئه‌وه‌ی ماسیه‌كه‌ نه‌ڕوات و رۆژی یه‌كشه‌م بێت ماسیه‌كه‌ له‌تۆره‌كه‌ ده‌ربێنێت و بیبات بۆ‌ ماڵه‌وه‌  و سووری بكاته‌وه‌ و بیخوات !

كاتێك خه‌ڵكی گونده‌كه‌‌ بوونی برژاندنی گۆشتی ماسیان كرد ؛ وه‌ هه‌واڵی كاری ئه‌م پیاوه‌یان بیست ؛ هه‌ندێكیان به‌هه‌مان شێوه‌ی ئه‌م پیاوه‌ ئه‌مكاره‌ حه‌رامه‌یان كرد ؛ وه‌ به‌نهێنی به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر ئه‌مكاره‌ بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر !

هه‌تا وایان لێهات به‌ئاشكرا ئه‌مكاره‌یان ده‌كرد و ماسیه‌كانیان له‌بازار ده‌فرۆشت !

هه‌ندێك له‌خه‌ڵكی ئه‌وگونده‌ نه‌هیان لێكردن و به‌سزای خوای په‌روه‌ردگار ترساندنیان .

وه‌ هه‌ندێكی تر له‌خه‌ڵكی ئه‌م گونده‌ نه‌ نه‌هیان له‌م كه‌سانه‌ ده‌كرد وه‌ نه‌ماسیه‌كانیاشیان ده‌خوارد ؛ خوای په‌وره‌ردگار ده‌رباره‌یان فه‌رموویه‌تی : ( وَإِذْ قَالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا ۙ اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا ۖ قَالُوا مَعْذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ) . الأعراف : 164 .

واته‌ : کاتێ تاقمێ له‌وان(به‌ تاقمێکی تریانی) وت بۆچی ئامۆژگاری کۆمه‌ڵێك ده‌که‌ن که‌خوا له‌ناویان ده‌بات یان به‌ سزایه‌کی سه‌خت سزایان ده‌دات ؟ وتیان : تا لای په‌روه‌ردگارتان به‌هانه‌و عوزر بێ(و تاوانبار نه‌بین له‌سه‌ر بێ ده‌نگیمان) وه‌ به‌ڵکو ئه‌وان له‌ خوا بترسن و واز له‌مكاره‌ بێنن  .

جا كاتێك ده‌ست درێژیكاران به‌رده‌وام بوون له‌مكاره‌یان ؛ وه‌ ئاوریان له‌ ئامۆژگاری ئامۆگاریكاران نه‌دایه‌وه‌ ؛ خوای په‌روه‌ردگار ته‌قوادارانی پاراست وه‌ سه‌رپێچی كرارانی سزادا و كردنی به‌مه‌یمون و به‌راز  !

پاشان له‌دوای سێ ڕۆژ له‌ناوچوون و ره‌گ و ڕیشه‌یان نه‌ما ؛ خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ . فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ مَا نُهُوا عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ ) . الأعراف : 166 .

واته‌ : کاتێ ئه‌وه‌ی پێی ئامۆژگاری کرابوون له‌ بیریان چوو  ؛ ئه‌وانه‌ی نه‌هیان ده‌کرد له‌خراپه‌ و تاوان ڕزگارمان کردن ؛ ئه‌وانه‌ش که‌ سته‌میان کرد سزامان دان به‌ سزایه‌کی زۆر خراپ به‌هۆی ده‌رچوونیان له‌ فه‌رمانی خوا ؛ جا کاتێك ئه‌نجامیاندا ئه‌وه‌ی قه‌ده‌غه‌ کرابوو لێیان ؛  پێمان وتن : ببنه‌ چه‌ند مه‌یموونێکی دوورخراوه‌ی بێ نرخ .

وه‌رگێڕانی : مامۆستا هه‌ڵگورد مصطفى گه‌ڵاڵه‌یی .

17 / شوال / 1443 ك ----- 18 / 5 / 2022 م