|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
چیرۆكی پێغه‌مبه‌ر موسا ( علیه السلام ) له‌گه‌ڵ سحربازه‌كانی فیرعه‌ون چیرۆكی پێغه‌مبه‌ر موسا ( علیه السلام ) له‌گه‌ڵ سحربازه‌كانی فیرعه‌ون له‌زۆرترینی ئه‌و چیرۆكانه‌ی باسكراوه له قوڕئانی پیرۆزدا چیرۆكی سحربازه‌كانی فیرعه‌ونه له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ر موسا ( علیه السلام ) . كاتێك فیرعه‌ون و دار ده‌سته‌كه‌ی موعجیزه‌كانی پێغه‌مبه‌ر موسایان بینی ( علیه السلام ) وتیان : ئه‌وه‌ی تۆ پێی هاتووی ئه‌ی موسا سیحر و جادووه و هیچی تر نیه ! ؛ بۆیه فیرعه‌ون سحربازه‌كانی كۆكرده‌وه بۆ ئه‌وه‌ی به‌ره‌نگاری پێغه‌مبه‌ر موسا ( علیه السلام ) ببنه‌وه . سحربازه‌كانی فیرعه‌ون له‌ناو خه‌ڵكی خاوه‌ن پێگه و شوهره‌یه‌كی گه‌وره‌بوون ؛ له‌زانستی سحر زۆر شاره‌زابوون ! وه كاری جادووگه‌ری له‌وسه‌رده‌مدا گه‌لێك زۆر و ئاشاكرابوو ؛ زانست و زانیاریه‌كی زۆریان هه‌بوو دهربارهی سحر ؛ خوای په‌روه‌ردگار دهربارهی ڕاوێژكارانی فیرعه‌ون فه‌رموویه‌تی : ( قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَابْعَثْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ . يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ ) . الشعراء : 36 – 37 . واته : ڕاوێژكارانی فیرعه‌ون وتیان جارێ مووسا و براکه‌ی وازی لێ بێنه (دوایانخه) پیاوانی کۆکه‌ره‌وه بۆ هه‌موو شاره‌کان بنێره ؛ هه‌موو جادوو گه‌رێکی زۆر زانات بۆ بێنن . ( وَجَاءَ السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالُوا إِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ . قَالَ نَعَمْ وَإِنَّكُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ ) . الاعراف : 113 – 114 . واته : جادووگه‌ران هاتن بۆ لای فیرعه‌ون وتیان : بێگومان ئێمه پاداشت و خه‌ڵاتی گه‌وره‌مان ده‌بێ ئه‌گه‌ر ئێمه سه‌رکه‌وتین (به‌سه‌ر مووسا) دا؟ ؛ فیرعه‌ون وتی : به‌ڵێ پاداشتی گه‌وره‌تان ده‌بێ و بێگومان ئێوه له نزیکانی (خۆم) ده‌بن . له‌كاتی چێشته‌نگاوی ڕۆژی ( زینه ) كه ڕۆژی جه‌ژنیان بوو ؛ له‌ورۆژه‌دا خۆشیان تیادا ده‌رده‌بڕی ؛ خه‌ڵكی هه‌موویان له‌م شوێنه كۆببوونه‌وه ؛ بۆ ئه‌وه‌ی گشتیان به‌چاوی خۆیان ئه‌م ڕووداوه گه‌وره‌یه ببینن . سحربازه‌كان به خۆبه‌زلزانینه‌وه به پێغه‌مبه‌ر موسایان وت : (يَا مُوسَىٰ إِمَّا أَنْ تُلْقِيَ وَإِمَّا أَنْ نَكُونَ نَحْنُ الْمُلْقِينَ ؟ ) . الأعراف : 115 . واته : ئه‌ی مووسا یا تۆ (ئه‌وه‌ی پێته) فڕێ ی ده یان ئێمه ده‌یهاوێژین و فڕێی ده‌ده‌ین ؟ . پێغه‌مبه‌ر موسا ( علیه السلام ) به پشتیوانی خوا و دڵنیابوون به‌سه‌ركه‌وتنی خوا پێی وتن : (أَلْقُوا مَا أَنْتُمْ مُلْقُونَ ) . الشعراء : 43 . واته : بیهاوێژن ئه‌وه‌ی ئێوه هاوێژه‌ریانن (له‌جادو) . خوای په‌روه‌ردگار ده‌فه‌رموێت : ( فَأَلْقَوْا حِبَالَهُمْ وَعِصِيَّهُمْ وَقَالُوا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ إِنَّا لَنَحْنُ الْغَالِبُونَ ) . الشعراء : 44 . واته : ئه‌وانیش گوریس و حه‌بل و دار ده‌سته‌کانیان فڕێ دا وه وتیان سوێند به‌گه‌وره‌یی فیرعه‌ون به‌ڕاستی هه‌ر ئێمه زاڵ و سه‌رکه‌وتووین . كاتێك خه‌ڵكی ئه‌م سحره گه‌وره‌یان بینی ترسان و زۆر سه‌رسام بوون ؛ پاشان پێغه‌مبه‌ر موسا دار عه‌صاكه‌ی فڕی دا ؛ خوای په‌روه‌ردگار ده‌رباره‌یه‌وه فه‌رموویه‌تی : ( فَأَلْقَىٰ مُوسَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ ) . الشعراء : 45 . واته : پاشان مووسا دار عه‌صاکه‌ی فڕێ دا (و بوو به‌مارێکی گه‌وره) جا کوت و پڕ ئه‌و (ماره گه‌وره) هه‌رچی جادوویان کردبوو هه‌ڵی لوشی و قووتی دان ! . ( فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ) . الأعراف : 118 . واته : ئیتر ڕاستی ده‌رکه‌وت و ڕوون بوویه‌وه ئه‌وانیش هه‌رچی (سیحر) یان کردبوو پووچه‌ڵ بوویه‌وه . كاتێك سحربازه‌كان ئه‌وه‌یان بینی بۆیان ده‌ركه‌وت ئه‌وه‌ی موسا ئه‌نجامیدا سحرنیه و شتێكه له‌لایه‌ن خوای په‌روه‌ردگاره‌وه‌یه ؛ بۆیه ڕاسته‌وخۆ چوونه كڕنۆش بردن بۆخوای په‌روه‌ردگار ؛ وه وتیان : ( آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ . رَبِّ مُوسَىٰ وَهَارُونَ ) . الأعراف : 121 - 122 . واته : ئێمه باوه‌ڕمان هێنا به په‌روه‌ردگاری جیهانیان ؛ که په‌روه‌ردگاری مووسا و هاروونه . فیرعه‌ون كاتێك سحربازه‌كانی به‌م شێوه‌یه بینی زۆر تووره‌بوو ؛ وه ده‌ستی كرد به تۆمه‌ت دروست كردن و هه‌ره‌شه‌كردن ؛ خوای په‌روه‌ردگار دهربارهی قسه‌كانی فیرعه‌ون فه‌رموویه‌تی : ( قَالَ فِرْعَوْنُ آمَنْتُمْ بِهِ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ ۖ إِنَّ هَٰذَا لَمَكْرٌ مَكَرْتُمُوهُ فِي الْمَدِينَةِ لِتُخْرِجُوا مِنْهَا أَهْلَهَا ۖ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ . لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلَافٍ ثُمَّ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ ) . الأعراف : 125 – 126 . واته : فیرعه‌ون وتی : پێش ئه‌وه‌ی ئیزنتان بده‌م باوه‌ڕتان پێ هێنا ! به‌ڕاستی ئه‌مه فێڵ و پیلانێکه (ئێوه و مووسا) نه‌خشه‌تان بۆ کێشاوه له‌م شاره‌دا ، تا دانیشتوانه‌که‌ی لێ ده‌ربکه‌ن جا له دواییدا ده‌زانن چیتان لێ ده‌که‌م ؛ سوێند بێ ده‌ست و قاچتان ببڕم به پێچه‌وانه‌وه(چه‌پ و ڕاست) ئینجا سوێند بێ گشتان هه‌ڵده‌واسم ! سحربازه‌كان به فیرعه‌ونیان وت : ( قَالُوا لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلَىٰ مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالَّذِي فَطَرَنَا ۖ فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ ۖ إِنَّمَا تَقْضِي هَٰذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا . إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِيَغْفِرَ لَنَا خَطَايَانَا وَمَا أَكْرَهْتَنَا عَلَيْهِ مِنَ السِّحْرِ ۗ وَاللَّهُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ ) . طه : 72 – 73 . واته : سحربازه‌کان وتیان ئێمه هه‌رگیز تۆ هه‌ڵنابژێرین به‌سه‌ر ئه‌و نیشانه‌و موعجیزانه‌دا که بۆمان هاتووه (وه تۆ هه‌ڵنابژێرین به‌سه‌ر) ئه‌و خوایه‌ی که له نه‌بوون ئێمه‌ی دروست کردووه جا هه‌رچیت له‌ده‌ست دێت بیکه بێگومان تۆ ته‌نها له‌م ژیانی دنیا ده‌ست ده‌ڕواو بڕیار ده‌ده‌یت ؛ به‌ڕاستی ئێمه باوه‌ڕمان هێنا به په‌روه‌ردگارمان بۆ ئه‌وه‌ی له تاوانه‌کانمان خۆش ببێت هه‌روه‌ها له‌و جادووه‌ش که به زۆر پێت کردین وه خوای گه‌وره (پاداشتی) چاکتره‌و به‌رده‌وام تره . پێشه‌وا ئیبن كه‌ثیر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – دهربارهی ئه‌م سحربازانه فه‌رموویه‌تی : ( له‌سه‌ره‌تای ڕۆژدا سحربازبوون به‌ڵام بۆ ئێواره بوون به شه‌هید و چاكه‌كار له‌پێناو خوا ! ) . وه‌رگێڕانی : مامۆستا هه‌ڵگورد مصطفى گه‌ڵاڵه‌یی . 28 / شوال / 1443 ك ---- 29 / 5 / 2022 م |
