|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
هۆكاره‌كانی به‌ده‌ست هێنانی به‌ره‌كه‌ت هۆكاره‌كانی به‌ده‌ست هێنانی به‌ره‌كه‌ت
یه‌كه‌میان : تقواداری و خۆپاراستن له گوناه و تاوان : خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا (٢) وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا ) . (الطلاق :٢-٣) . واتە : هەرکەسێک له خوا بترسێت و پارێزکار بێت ، ئه‌وه خوا ده‌رووی لێ ده‌کاته‌وه ؛ وە له شوێنێکه‌وه ڕزق و ڕۆزی پێ ده‌به‌خشێت که حسابی بۆ نه‌کردبێت ،وە ئه‌وه‌ی پشت به خوا ببه‌ستێت بێگومان ئه‌و زاته‌ی به‌سه بۆ ئه‌وه‌ی یاریده‌ده‌ری بێت، چونکه به‌ڕاستی خوا کارو فه‌رمانی خۆی به ئه‌نجام ده‌گه‌یه‌نێت، بێگومان خوا بۆ هه‌موو شتێک نه‌خشه‌یه‌کی دیاریکراوی بڕیارداوه (که ده‌بێت په‌یره‌وی بکرێت) .
دووه‌میان : وازهێنان له گوناه و تاوان و داوای لێخۆشبوون كردن له‌خوای په‌روه‌ردگار : خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا (١٠) يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا (١١) وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا ) . نوح : (١٠ -١٢) . واتە : به‌رده‌وام پێم ده‌گوتن ، ئێوه داوای لێخۆشبوون له په‌روه‌ردگارتان بکه‌ن چونکه به‌ڕاستی ئه‌و زاتێکی لێخۆشبووه ؛ بارانتان به لێزمه بۆ ده‌بارێنێت ؛ وە ماڵ و سامان و نه‌وه‌تان پێ ده‌به‌خشێت ، وە باخ و باخات و ڕوبار و جۆگه‌تان بۆ به‌دی ده‌هێنێت .
سێیه‌میان : نزا و پاڕانه‌وه له خوای په‌روه‌ردگار : سونه‌ته هه‌موو ڕۆژێك له‌دوای نوێژی به‌یانی بڵێی : ( اللهم إني اسألك علما نافعا ورزقا طيبا و عملا متقبلاً ) . واته : پەروەردگارا من داوای زانستی بەسود و ڕزقی پاك و حەڵاڵ و کردەوەی وەرگیراوت لێ دەکەم .
چواره‌میان : مامه‌ڵه‌كردنی حه‌ڵاڵ و دوور كه‌وتنه‌وه له مامه‌ڵه‌ی حه‌رام . خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ ) . (البقرة :٢٧٦) . واتە : خوا پیت و به‌ره‌که‌تی ریبا ناهێڵێ وه بره‌و به خێرو به‌خشین ئه‌دات .
پێنجه‌میان : ڕاستگۆیی له‌كاتی كڕین و فرۆشتندا . پێغه‌مبه‌ری خوا ﷺ فه‌رموویه‌تی : "الْبيِّعَان بالخِيارِ مَا لَمْ يَتفرَّقا، فإِن صدقَا وبيَّنا بوُرِك لهُما في بَيعْهِما، وإِن كَتَما وكذَبَا مُحِقَتْ بركةُ بيْعِهِما" متفقٌ عليه . واته : كڕیار و فرۆشیار له‌مامه‌ڵه‌كه‌یاندا به‌ئاره‌زووی خۆیانن له‌رازی بوون و په‌شیمان بوونه‌وه ئه‌وه‌نده‌ی له‌یه‌كتر جیانه‌بوونه‌ته‌وه ؛ ئه‌گه‌ر له‌كڕین و فرۆشتنه‌كه‌یان ڕاستیان وت و كه‌م و كوریه‌كانیان بۆ یه‌كتری روون كرده‌وه خوا به‌ره‌كه‌ت ده‌خاته كڕین و فرۆشتنه‌كه‌یان ؛ وه ئه‌گه‌ر كه‌م و كوریه‌كان له‌یه‌كتری بشارنه‌وه و درۆ له‌گه‌ڵ به‌یه‌كتری بكه‌ن ئه‌وا به‌ره‌كه‌ت له‌ناو كڕین و فرۆشتنه‌كه‌یان نامێنێت .
شه‌شه‌میان : كاركردن له‌كاتی به‌یانی زوودا . پێغه‌مبه‌ری خوا (ﷺ) فه‌رموویه‌تی : ( اللهم باركْ لأمتي في بكورها ) . واته : خودایه به‌ره‌كه‌ت بخه‌یته كارو بار‌ی ئوممه‌ته‌كه‌م له‌به‌یانیانی زوودا .
حه‌وته‌میان : سه‌ردانكردنی خزم و كه‌س و كار و جێ به‌جێ كردنی په‌یوه‌ندی خزمایه‌تی . پێغه‌مبه‌ری خوا (ﷺ) فه‌رموویه‌تی : "مَنْ أَحبَّ أَنْ يُبْسَطَ لَهُ في رِزقِهِ، ويُنْسأَ لَهُ في أَثرِهِ، فَلْيصِلْ رحِمهُ" متفقٌ عَلَيهِ . واته : هه‌ركه‌سێك پێی خۆشه رزقی زۆربێت وه ته‌مه‌نی درێژبێت ئه‌وا با په‌یوه‌ندی خزمایه‌تی بگه‌یه‌نێت و سه‌ردانی خزمه‌كانی بكات .
هه‌شته‌میان : به‌خشین و خێر و سه‌ده‌قه كردن . خوای په‌روه‌ردگار فه‌رموویه‌تی : ( خوای په‌روه‌ردگار فه‌رمویه‌تی : (مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ) . البقرة : 261 واته : نمونه‌ی ئه‌وانه‌ی که ماڵ و سامانیان ده‌به‌خشن له پێناوی خوادا، وه‌کو تۆوێک وایه که بڕوێت و حه‌وت گوڵی گرتبێت، له هه‌ر گوڵێکدا سه‌د دانه‌ی تیادا بێت، خوایش بۆ هه‌ر که‌س که بیه‌وێت (به گوێره‌ی نیه‌تی) پاداشت چه‌ند به‌رامبه‌ر ده‌کات و خوا فراوانگیر و زانایه . وه‌رگێڕانی : مامۆستا هه‌ڵگورد مسته‌فا گه‌ڵاڵه‌یی |
