ناساندنی په‌رتووكی (الإِصَابَةُ فِي تَمْييزِ الصَّحَابَة) لِلْحَافِظ إِبن حَجَر – رَحِمَهُ اللهُ –

ناساندنی په‌رتووكی (الإِصَابَةُ فِي تَمْييزِ الصَّحَابَة) لِلْحَافِظ إِبن حَجَر – رَحِمَهُ اللهُ –

 

له‌ باشترینی په‌رتووكه‌كانی مێژووی هاوه‌ڵان – ره‌زای خوایان لێبێت – بریتیه‌ له‌ په‌رتووكی ( الإِصَابَةُ فِي تَمْييزِ الصَّحَابَة ) ؛ هی زانای پایه‌به‌رز حافظ ئیبن حه‌جه‌ری عه‌سقه‌لانی – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت - .

هۆكاری نووسینی ئه‌م په‌رتووكه‌ له‌لایه‌ن پێشه‌وا ئیبن حه‌جه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت - ئه‌وه‌بووه‌ كه‌ له‌په‌رتووكه‌كانی زانايانی تر ده‌رباره‌ی ژیانی هاوه‌ڵان دوو شت هه‌یه‌ ؛ یه‌كه‌میان : ناوی هه‌موو هاوه‌ڵانیان تیادا نه‌نووسیوه‌ ؛ دووه‌میان : تێكه‌ڵیان كردوون له‌گه‌ڵ كه‌سانی تر به‌بێ جیاكردنه‌وه‌ .

پێشه‌وا ئیبن حه‌جه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – له‌ په‌رتووكه‌كه‌یدا به‌گوێره‌ی توانا ناوی هاوه‌ڵانی تیادا كۆكردۆته‌وه‌ و باسكردووه‌ له‌گه‌ڵ جیاكردنه‌وه‌یان له‌كه‌سانی تر .

ئه‌م په‌رتووكه‌ی له‌ماوه‌ی 40 ساڵ نووسیوه‌ ؛ ئه‌مه‌ به‌ڵگه‌یه‌ كه‌ زۆر به‌ووردی و به‌ڕێك و پێكی نووسیویه‌تی .

پێشه‌وا ئیبن حه‌جه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – فه‌رموویه‌تی : نووسینی په‌رتووكه‌كه‌م له‌گه‌ڵ په‌ڕاوێزه‌كانی له‌ 3 ی ذي الحجة ی ساڵی 847 كۆچی كۆتایی پێهات ؛ وه‌ سه‌ره‌تای ده‌ست پێكردنی له‌ساڵی 809 بوو ؛ كه‌ ده‌كاته‌ نزیكه‌ی 40 ساڵ .

هۆكاره‌كه‌ی بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ سه‌رقاڵ بوو به‌ پیشه‌ی دادوه‌ری ؛ وه‌ ده‌یویست په‌رتووكه‌كه‌ی به‌شێوه‌یه‌كی پوخت و ڕێك و پێك بێت .

پێشه‌وا ئیبن حه‌جه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت – فه‌رموویه‌تی : سێجار به‌ده‌ست نووس نوسیومه‌ بۆ پێداچوونه‌وه‌ ؛ بۆ ئه‌وه‌ی به‌شێوه‌یه‌كی ڕێك و پێك ڕێكخستنی بۆ بكه‌م ؛ له‌جاری سێیه‌میشدا پێداچوونه‌وه‌م بۆ كردووه‌ به‌هۆی زیاد كردن و پێوه‌ لكاندی بابه‌ته‌كان .

په‌رتووكی ( الإِصَابَةُ فِي تَمْييزِ الصَّحَابَة ) به‌ گرنگترینی په‌رتووكه‌كانی ژیانی هاوه‌ڵان داده‌نرێت – ره‌زای خوایان لێبیت - ؛ له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێك :

پێشه‌وا ئیبن حه‌جه‌ر – ره‌حمه‌تی خوای لێبێت _ ناوی هه‌موو ئه‌و هاوه‌ڵانه‌ی باسكردووه‌ كه‌ له‌په‌رتووكه‌كانی تر باسكراون ده‌رباره‌ی ژیان و كاروباریان .

وه‌ په‌رتووكه‌كه‌ی ( 12446 ) دوازده‌ هه‌زار و چوارسه‌د و چل و شه‌ش ژیاننامه‌ی له‌خۆگرتووه‌ .

وه‌ له‌ په‌رتووكه‌كه‌یدا هه‌ڵه‌كانی په‌رتووكی زانایانی پێش خۆی راستكردۆته‌وه‌ .

وه‌ ئه‌م په‌رتووكه‌ زۆرێك له‌ فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) له‌خۆگرتووه‌ له‌گه‌ڵ روونكردنه‌وه‌ی ڕێگاكانی و حوكمه‌كه‌ی ؛ كه‌ ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆكاری قه‌در و قیمه‌تی په‌رتووك له‌ڕووی زانستیه‌وه‌ ‌ .

وه‌ ئه‌م په‌رتووكه‌ ناوی زۆرێك له‌په‌رتووكه‌كانی تیادا باسكراوه‌ كه‌ ئێستا وجودیان نیه‌ و نه‌ماون ؛ وه‌ك په‌رتووكی ( معرفة الصحابة ) لإبنِ السَّكَن ؛ وه‌ په‌رتووكی (الصحابة) لِلْعُقَيْلِي ؛ ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ له‌وشتانه‌ی گرنگی ئه‌م په‌رتووكه‌ ده‌رده‌خات .

خۆت شاره‌زا بكه‌ له‌ ژیانی‌ هاوه‌ڵان – ره‌زای خوایان لێبێت - ؛ وه‌ منداڵه‌كانیشت فێربكه‌ ؛ بۆ ئه‌وه‌ی شوێنیان بكه‌ون ؛ وه‌ خۆشویستنی هاوه‌ڵانیان فێربكه‌ ؛ چونكه‌ مرۆڤ له‌ڕۆژی دواییدا له‌گه‌ڵ ئه‌وكه‌سه‌یه‌ كه‌ خۆشی ده‌وێت .

وه‌رگێڕانی : مامۆستا هه‌ڵگورد مسته‌فا گه‌ڵاڵه‌یی .

13/صفر/1445ك --- 28/8/2023م