|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
ئادابه‌كانی برا له‌گه‌ڵ براكه‌ی ئادابه‌كانی برا له‌گه‌ڵ براكه‌ی
نیعمه‌تێك له‌نیعمه‌ته‌كانی خوای په‌روه‌ردگار به‌سه‌ر به‌نده‌كانی بریتیه له به‌خشینی برا ؛ بۆ ئه‌وه‌ی پێی به‌هێزبێت و دڵ خۆش بێت . جا بۆ سوپاس كردنی خوا له‌سه‌ر ئه‌م نیعمه‌ته پێویسته مرۆڤ په‌یوه‌ست بێت به‌چه‌ند ڕه‌وشت و ئادابێكی جوان به‌رامبه‌ر به‌براكه‌ی ؛ وه ئه‌مه ده‌چێته بابی جێ به‌جێ كردنی په‌یوه‌ندی خزمایه‌تی . پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی : هه‌ركه‌سێك باوه‌ڕی به‌خواو به‌ڕۆژی دوایی بێت ئه‌وه‌با په‌یوه‌ندی خزمایه‌تی بگه‌یه‌نێت و جێ به‌جێی بكات . رواه البخاری : 6138 . وه پێویسته برای بچووك ڕیز له‌برا گه‌وره‌كه‌ی بگرێت هه‌روه‌كو چۆن ڕێز له‌باوكی ده‌گرێت ؛ وه له‌هه‌موو شتێكدا پێش خۆی بخات به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر به‌ساڵاچووبوو. پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی : له به گه‌وره‌دانان و به‌ڕێزدانانی خوای په‌روه‌ردگار : بریتیه له ڕێزگرتن له‌موسڵمانی به‌سالاچوو و ڕیش سپی . صحیح الترغيب . وه پێویسته براگه‌وره ڕێز له‌برا بچووكه‌كه‌ی بگرێت و له‌گه‌ڵی نه‌رم و نیان و میهره‌بان بێت هه‌روه‌ك چۆن له‌گه‌ڵ منداڵه‌كه‌ی میهره‌بان و نه‌رم و نیانه . پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی : له‌ئێمه نیه ئه‌وكه‌سه‌ی به‌زه‌یی به بچوكه‌كانمدا نایه‌ته‌وه ؛ وه ڕێز له‌گه‌وره‌كانمان ناگرێت . الصحيحة : 19 . وه پێویسته براگه‌وره یارمه‌تی باوكی بدات له‌په‌روه‌رده‌كردنی كوشك و برا بچوكه‌كانی وه مه‌سه‌ره‌فیان بكات ئه‌گه‌ر باوكی توانای نه‌بوو . پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی : بۆ یارمه‌تی دان له‌كه‌سه نزیكه‌كانته‌وه ده‌ست پێ بكه : وه‌ك دایكت و باوكت و خوشكت و برات ؛ پاشان ئه‌وانه‌ی تر كه نزیكن لێته‌وه . رواه النسائی . وه پێویسته یارمه‌تی براكه‌ی بدات له‌خوێندنی وانه‌كانیدا ؛ وه نابێت مشت و مڕ و كێشه له‌گه‌ڵ براكه‌ی دروست بكات چونكه ده‌بێته مایه‌ی غه‌مباری دایك و باوكی . وه پێویسته بزانێت كه نه‌رم و نیانی و باش بوون له‌گه‌ڵ براكه‌ی دڵی دایك و باوكی خۆش ده‌كات . وه كاتێك برا گه‌وره له‌دوای نه‌مانی دایك و باوكی بوو به‌سه‌ر په‌رشتیاری خوشك و براكانی ئه‌وه‌ده‌بێت مافه‌كانیان بپارێزێت جا منداڵه‌كان چ كوڕبن یان كچن بن یان بچوك بن یان گه‌وره‌بن ده‌بێت مافیان بپارێزێت و میراتیان به‌پێی شه‌رع پێ بدات . چونكه به‌ڕاستی خواردنی مافی خوشك و برا سته‌مه و پچراندنی سیله‌ی ڕه‌حمه . خوای په‌روه‌ردگار فه‌رمویه‌تی : ( وَتَأْكُلُونَ التُّرَاثَ أَكْلًا لَمًّا . وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا ) الفجر : 19 – 20 . واته : میراتی بێ باوكان و غه‌یری خۆیان ده‌خۆن به‌ناحه‌ق . وه پێویسته ڕێز له‌منداڵه‌كانی خوشك و براكانی بگیردرێت ؛ چونكه به‌ڕاستی رێزگرتن له‌منداڵه‌كانی خوشك و برا ڕێزگرتنه له خوشك و برا . پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی : كوڕه خوشكی خه‌ڵك له‌وانه . متفق علیه . وه پێوسته له‌هه‌ڵه و كه‌م و كوڕی براكانی ببورێت كاتێك هه‌ڵه‌ی به‌رامبه‌ر ده‌كه‌ن ؛ هه‌روه‌ك چۆن پێغه‌مبه‌ر یوسف – علیه السلام – له‌براكانی بوورا و پێی فه‌رموون : ئه‌مڕۆ هیچ سه‌رزه‌نشت و ته‌شه‌رێکتان له‌سه‌ر نی یه (له‌لایه‌ن منه‌وه) خوا لێتان خۆش بێ ؛ وه (خوا) له هه‌موو به‌سۆزان به‌سۆزتره. يوسف : 92 . وه بادوعا بۆ براكه‌ی بكات هه‌روه‌ك چۆن پێغه‌مبه‌ر موسی – علیه السلام – دوعای بۆ براكه‌ی كردوو فه‌رمووی : ئه‌ی په‌روه‌ردگارم له خۆم و براکه‌م خۆش به وه بمانخه‌ره ناو به‌زه‌یی و میهره‌بانی خۆته‌وه تۆ میهره‌بان ترینی هه‌موو میهره‌بانانیت.الاعراف : 151 . وه پێویسته به‌رگری له‌براكه‌ی بكات و سه‌ری بخات ؛ جا ئه‌كه‌ر براكه‌ی سته‌مكاربوو ئه‌وه با ڕێگری سته‌می لێ بكات ؛ پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی : براكه‌ت سه‌ربخه جا چ سته‌مكاربێت یان سته‌م لێكراوبێت ؛ پیاوێك ووتی : ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم : براكه‌م سه‌رده‌خه‌م ئه‌گه‌ر سته‌ملێكراو بوو ئه‌ی ئه‌گه‌ر سته‌مكاربێت چۆن سه‌ری بخه‌م ؟ فه‌رمووی : ڕیگری سته‌می لێ بكه ئه‌وه سه‌رخستنیه‌تی . رواه البخاری : 6952 . وه‌رگێڕانی : مامۆستا هه‌ڵگورد گه‌ڵاڵه‌یی . 1 / 10 / 2020
|
