|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
سزاى كه‌سى ته‌مبه‌ڵ و كه‌مته‌رخه‌م له‌سه‌ر پردى (صراط) سزاى كه‌سى ته‌مبه‌ڵ و كه‌مته‌رخه‌م له‌سه‌ر پردى (صراط) كه‌سانى ته‌مبه‌ڵ و له‌سه‌رخۆ له په‌رستنى خواى په‌روه‌ردگاردا، ده‌بێت له‌سه‌ر پردى (صِراط) باج و نرخى ئه‌و ته‌مبه‌ڵى و كه‌مته‌رخه‌مييه‌يان بده‌ن، وه ده‌بێت باج و نرخى ئه‌و گاڵته‌كردنه‌يان بده‌ن كاتێك بانگه‌وازكاران بانگيان ده‌كردن تا وه‌ڵامى خواى په‌روه‌ردگارو پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ى (صلی الله علیه وسلم) بده‌نه‌وه، به‌ڵام گاڵته‌يان پێده‌كردن و گوێيان پێنه‌ده‌دان، نرخى ته‌مبه‌ڵى و گاڵته‌جاڕيه‌كه‌شيان ئه‌وه‌يه: له‌سه‌ر پردى (صِراط) زۆر به خاوى و هێواشى ده‌ڕۆن، دواكه‌وتن و خاو ڕۆيشتنيان له‌سه‌ر پردى (صِراط) به هۆى كه‌مى كرده‌وه‌ى چاكه‌يانه، هه‌ر بۆيه به‌هۆيه‌وه تووشى دوو جۆر سزا ده‌بن: يه‌كه‌م: كاتێك به‌سه‌ر پردى (صِراط)دا ده‌ڕۆن تووشى گڕوو تين و هه‌ڵاوى گه‌رمى ئاگرى دۆزه‌خ ده‌بن:هاوه‌ڵى به‌ڕێز عبدالله كوڕى مَسعود (خواى لێ ڕازى بێت) ده‌فه‌رمووێت: پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) فه‌رموويه‌تى: ((... والصِّراط كَحَدِّ السَّيْفِ دَحْضُ مَزِلَّةٍ، قَالَ: وَيَقُولُ: مُرُّوا، فَيَمُرُّونَ عَلَى قَدْرِ نُورِهِمْ، مِنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ كَطَرْفِ الْعَيْنِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ كَالْبَرْقِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ كَالسَّحَابِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ كَانْقِضَاضِ الْكَوْكَبِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ كَالرِّيحِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ كَشَدِّ الرَّجُلِ وَيَـرمَلُ رَمْلاً، فَـيـَمُرُّونَ عَلى قَدَرِ أعمَالِهِم، حَتّى يَمُرُّ الذّي نُورُهُ عَلى إبْهامِ قَدَمَيهِ، تَخِرُّ يَدٌ وَتَعْلَقُ يدٌ، وتَخِرُّ رِجْلُ، وَتَعْلَقُ رِجْلٌ، فَـتُصِيبُ جَوَانُبَهُ النَّارُ)) رواه الحاكم واللفظ له (4/633)، وصححه الألباني في "صحيح الترغيب والترهيب" (3629). واته: ... پردى (صِراط) به وێنه‌ى ده‌مى شمشێر تيژه، خليسكه‌و پێيه‌كان له‌سه‌رى خۆى ناگرێت، ده‌فه‌رمووێت: پێيان ده‌ووترێت: به‌سه‌ريدا بڕۆن، خه‌ڵكيش به پێى ئه‌و نورو ڕوناكييه‌ى پێيان به‌خشراوه به‌سه‌ريدا ده‌ڕۆن، هه‌يانه به خێرايى چاو تروكان به‌سه‌ريدا ده‌ڕوات و ده‌په‌ڕێته‌وه، وه هه‌يانه به خێرايى تيشك و به وێنه‌ى خێرايى هه‌ور، وه هه‌يانه به وێنه‌ى ئه‌ستێره كشان، وه هه‌يانه به خێرايى با، وه هه‌يانه به وێنه‌ى ڕاكردنى پياوێك به خێرايي، به پێى كرده‌وه‌كانيان به‌سه‌ريدا ئه‌په‌ڕنه‌وه، تا ئه‌گاته ئه‌و كه‌سه‌ى كه نورو ڕوناكييه‌ى به‌سه‌ره په‌نجه‌يه‌وه‌يه‌تى (زۆر كه‌مه)، جارێك به‌سه‌ر ده‌ستيدا ده‌كه‌وێت و جارێك ده‌ستى هه‌ڵده‌گرێته‌وه، وه جارێك به‌سه‌ر چۆكدا ده‌كه‌وێت و جارێك هه‌ڵده‌ستێته‌وه، ئاگر ئه‌ملاو ئه‌ولاى ئه‌و موسڵمانه ده‌گرێت و ده‌يسووتێنێت. دووه‌م: ڕووشان و برينداربوونى لاشه‌يان به‌و قولاپانه‌ى كه هه‌ڵواسراوه به‌ملاو به‌ولاى پردى (صِراط)ـه‌وه، هاوه‌ڵى به‌ڕێز أبو هريرة (خواى لێ ڕازى بێت) ده‌فه‌رمووێت: پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) فه‌رموويه‌تى: ((فَيُضْرَبُ الصِّراطُ بَينَ ظَهراني جَهَنَّمَ، فَأكونُ أوَّلُ مَن يجوز مِنَ الرُّسُلِ بِأُمَّتِهِ، وَلا يَتَكَلَّمُ يَومَئذٍ إلا الرُّسُلُ، وَكَلامُ الرُّسُلِ يَومَئذٍ: اللّهُمَّ سَلِّمْ سَلِّمْ، وَفِى جَهَنَّمَ كَلاَلِيبُ مِثْلُ شَوْكِ السَّعْدَانِ، هَلْ رَأَيْتُمْ شَوْكَ السَّعْدَانِ، قَالُوا: نَعَمْ. قَالَ: فَإِنَّهَا مِثْلُ شَوْكِ السَّعْدَانِ، غَيْرَ أَنَّهُ لاَ يَعْلَمُ قَدْرَ عِظَمِهَا إِلاَّ اللَّهُ، تَخْطَفُ النَّاسَ بِأَعْمَالِهِمْ، فَمِنْهُمْ مَنْ يُوبَقُ بِعَمَلِهِ، وَمِنْهُمْ مَنْ يُخَرْدَلُ ثُمَّ يَنْجُو،...)) رواه الإمام أحمد "الفتح الرباني" (24/157)، والبخاري (806)، ومسلم (182)، وإبن ماجه (4280). واته: پاشان پردى (صِراط) له‌سه‌ر دۆزه‌خ داده‌نرێت، من يه‌كه‌م پێغه‌مبه‌ر(صلی الله علیه وسلم) ده‌بم كه ئوممه‌ته‌كه‌مى به‌سه‌ردا ده‌په‌ڕێنمه‌وه،........ ، هه‌يانه له ناو ده‌چێت، سزاو ئێش و ئازار زۆر ده‌بينێت به هۆى كرده‌وه خراپه‌كانييه‌وه، وه هه‌يانه قولاپه‌كانى ته‌نيشت پردى (صِراط) ڕايده‌كێشێت و گۆشتى لاشه‌ى پارچه پارچه ده‌كات، به‌ڵام له دواييدا ڕزگارى ده‌بێت، ...). زاناى پايه‌به‌رز الملا علي القاري (ڕه‌حمه‌تى خواى لێبێت) ووتوويه‌تى: (يُخَردَل): واته: پارچه پارچه كراو به وێنه‌ى ده‌نكه خه‌رته‌له، (وَالمُخَرْدَلُ): واته: بڕاوو پارچه پارچه كراو كه قولاپه هه‌ڵواسراوه‌كانى ئه‌ملاو ئه‌ولاى پردى (صِراط) واى لێكردووه، به‌ڵام ئه‌م كه‌سه پاش ئه‌و هه‌موو ناڕه‌حه‌تييه ڕزگارى ده‌بێت (بڕوانه: مرقاة المفاتيح شرح مشكاة المصابيح للملا علي القاري (9/541)). مردن و ژيانى ناو گۆڕ له قورئان و فه‌رمووده صه‌حيحه‌كاندا مافی گشت موسڵمانێکه بۆسود وه‌رگرتن و بڵاوکردنه‌وه‌ی گشت بابه‌ته کانی ماڵپه‌ڕی فه‌رمووده |
