سه‌رزه‌نشت كردن و خراپه‌ى بيدعه‌ له‌ ڕوانگه‌ى{nl}فه‌رموده‌كانى پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ){nl}~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~{nl}چه‌ندين فه‌رموده‌ له‌ پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) گێڕدراوه‌ته‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ خراپه‌ى بيدعه‌و ترسان و وريا بوون لێى، له‌و فه‌رمودانه‌:{nl}1 ـ دايكى ئيمانداران خاتوو عائيشه‌ (رضي الله عنها) له‌ پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) بۆمانى گێڕاوه‌ته‌وه‌، كه‌ فه‌رمويه‌تى: ((من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد))(1). واته‌: هه‌ركه‌سێك شتێكى تازه‌ دابهێنێت و زياده‌يه‌ك بكات له‌م دينه‌دا له‌ كاتێكدا فه‌رمانى ئێمه‌ى له‌سه‌ر نييه‌ (وه‌ بنچينه‌يه‌كى شه‌رعى نييه‌ تا ئه‌و كاره‌ى بۆ سه‌ر بگێڕدرێته‌وه‌) ئه‌وه‌ ئه‌و كاره‌ى قه‌بوڵ نييه‌ و لێى وه‌رناگيرێت، با چه‌ندآ نيه‌تيشى باش بێت و بڵێت ته‌نها بۆ خواى په‌روه‌ردگار ئه‌م كاره‌ ده‌كه‌م.{nl}2 ـ وه‌ جابرى كوڕى عبد الله (ڕه‌زای خوای لێبێت) له‌ پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) بۆمانى گێڕاوه‌ته‌وه‌، كه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) له‌سه‌ره‌تاى ده‌ست پێكردنى ووتاره‌كانيدا ده‌يفه‌رمو: ((أما بعد: فإن خير الحديث كتاب الله، وخير الهدي هدي محمد (صلی الله‌ علیه‌ وسلم )، وشر الأمور محدثاتها، وكل بدعة ضلالة))(2). واته‌: پاش ئه‌مه‌: بآ گومان باشترين و چاكترين فه‌رمووده‌ قورئانى پيرۆزى خوايه‌، وه‌ باشترين و چاكترين ڕێبازو مه‌نهه‌ج، ڕێباز و مه‌نهه‌جى پێغه‌مبه‌رى خوايه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم )، وه‌ خراپترينى كاره‌كان بيدعه‌و كاره‌ تازه‌ داهێنراوه‌كانن، وه‌ هه‌موو بيدعه‌و كارێكى تازه‌ داهێنراو له‌ ديندا گومڕايى و سه‌رلێشێواويه‌.{nl}3 ـ وه‌ له‌ ڕيوايه‌تێكى تردا كه‌ ئيمامى النَّسائى بۆمانى گێڕاوه‌ته‌وه‌، پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) له‌سه‌ره‌تاى ده‌ست پێكردنى ووتاره‌كانيدا (پاش ئه‌وه‌ى سوپاس و ستايشى خواى ده‌كرد به‌و شێوه‌يه‌ى كه‌ شايسته‌يه‌ به‌و سوپاس و ستايشه‌) ده‌يفه‌رمو: ((من يهده الله فلا مضل له، ومن يضلله فلا هادي له، إن أصدق الحديث كتاب الله، وأحسن الهدي هدي محمد، وشر الأمور محدثاتها، وكل محدثة بدعةٌ، وكل بدعة ضلالة، وكل ضلالة في النار))(3). واته‌: هه‌ركه‌سێك خواى په‌روه‌ردگار ڕێنمونى بكات و هيدايه‌تى بدات ئه‌وه‌ به‌ هيچ شێوه‌يه‌ك گومڕاو سه‌رلێشێواو نابێت، هه‌ركه‌سێك خواى په‌روه‌ردگار سه‌رى لێبشێوێنێت (به‌ هۆى خراپه‌ى خۆيه‌وه‌) ئه‌وه‌ به‌ هيچ شێوه‌يه‌ك ڕێنمونى كه‌رو هيدايه‌ت ده‌رى نييه‌، بێ گومان ڕاسترين و باشترين فه‌رمووده‌ قورئانى پيرۆزى خوايه‌، وه‌ باشترين و چاكترين ڕێباز مه‌نهه‌ج و ڕێنمونى، ڕێباز و مه‌نهه‌ج و ڕێنمونى پێغه‌مبه‌رى خوايه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم )، وه‌ خراپترينى كاره‌كان بيدعه‌و كاره‌ تازه‌ داهێنراوه‌كانن، وه‌ هه‌موو بيدعه‌و كارێكى تازه‌ داهێنراو له‌ ديندا گومڕايى و سه‌رلێشێواويه‌، وه‌ هه‌موو گومڕايى و سه‌رلێشێواويه‌ك له‌ ئاگرى دۆزه‌خدايه‌.{nl}4 ـ وه‌ أبوهريرة (ڕه‌زای خوای لێبێت) له‌ پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) بۆمانى گێڕاوه‌ته‌وه‌، كه‌ فه‌رمويه‌تى: ((مَن دَعا إلى هُدى كانَ لَهُ مِنَ الأجرِ مِثلُ أجورِ مَن تَبِعَهُ، لا يَنقُصُ ذلكَ مِن أجورِهِم شَيئاً، وَمَن دَعا إلى ضَلالةٍ كانَ عَلَيهِ مِنَ الإثمِ مِثل آثامِ مَن تَبِعَهُ، لا يَنقُصُ ذلكَ مِن آثامِهِم شَيئَاً))(4). واته‌: هه‌ركه‌سێك ده‌عوه‌و بانگه‌واز بكات بۆ ڕێگاى ڕاست و ڕێنمونى چاك و جوان، ئه‌وه‌ خێرو چاكه‌ى بۆ هه‌يه‌ به‌ وێنه‌ى خێرو پاداشتى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون، بآ ئه‌وه‌ى هيچ له‌ خێرو پاداشتى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون كه‌م ببێته‌وه‌، وه‌ هه‌ركه‌سێك ده‌عوه‌و بانگه‌واز بكات بۆ ڕێگاى خراپه‌و تاوانكارى و سه‌رلێشێواوى ئه‌وه‌ خراپه‌و تاوانى بۆ ده‌نوسرێت به‌ وێنه‌ى خراپه‌و تاوانى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون، بێ ئه‌وه‌ى هيچ له‌ خراپه‌و تاوانى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون كه‌م ببێته‌وه‌. {nl}ده‌ى كه‌سى بيدعه‌چى كاتێك بيدعه‌ ده‌كات و خه‌ڵكيش فێرى بيدعه‌ ده‌كات با ئاگادار بێت و باش بزانێت كه‌ هه‌ر بيدعه‌يه‌ك خه‌ڵكى لێوه‌ى فێر ده‌بن و ده‌يكه‌ن هه‌موو تاوانه‌كه‌ى بۆ ده‌نوسرێت بێ ئه‌وه‌ى هيچ له‌ خراپه‌ و تاوانى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون كه‌م بكات.{nl}5 ـ جَريرى كوڕى عَبد الله (ڕه‌زای خوای لێبێت) ده‌فه‌رموێت: پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) فه‌رمويه‌تى: ((مَن سَنَّ في الإسلامِ سَنَةً حَسَنَةً فَلَهُ أجرُها وَأَجرُ مَن عَمِلَ بِها بَعدَهُ، مِن غَيرِ أَن يَنقُصَ مِن أُجُورِهِم شَيءُ، وَمَن سَنَّ في الإسلامِ سَنَةً سَيّئَةً كانَ عَلَيهِ وِزرُها وَوِزرُ مَن عَمِلَ بِها مِن بَعدِهِ مِن غَيرِ أن يَنقُصَ مِن أوزارِهِم شِيءٌ))(5). واته‌: هه‌ركه‌سێك ڕێگايه‌كى چاك و جوان دابنێت له‌ئيسلامدا يان زيندووى بكاته‌وه‌ (له‌ كاتێكدا ئه‌و ڕێگا باشه‌ بنچينه‌يه‌كى شه‌رعى هه‌بێت له‌ ديندا نه‌ك كه‌سێك بێت و به‌ بۆچونى خۆى كارێك به‌باش بزانێت و موسڵمانانى بۆ هان بدات، چونكه‌ هيچ ڕێگه‌و كارێك به‌ بيرو بۆ چونى مرۆڤه‌كان به‌باش نازانرێت مه‌گه‌ر شه‌رع به‌ باشى زانيبێت، وه‌ ئه‌م فه‌رموده‌يه‌ به‌ هيچ شێوه‌يه‌ك نابێته‌ به‌ڵگه‌ له‌ سه‌ر دروستێتى كردنى بيدعه‌ به‌ڵكو هه‌موو بيدعه‌و تازه‌ داهێنراوێك له‌ ديندا ڕه‌ت ده‌كاته‌وه‌) ئه‌وه‌ خێرو پاداشتى ته‌واوى ئه‌و چاكه‌يه‌ى بۆ ده‌نوسرێت، وه‌ خێرو پاداشتى هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ى بۆ ده‌نوسرێت كه‌ له‌ سه‌ر ئه‌و ڕێگا ڕاست و چاكه‌ن، بێ ئه‌وه‌ى هيچ له‌ خێرو پاداشت و چاكه‌كانى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون كه‌م ببێته‌وه‌، وه‌ هه‌ركه‌سێك ڕێگايه‌كى خراپ و تاوانكارى له‌ ئيسلامدا دابنێت ئه‌وه‌ تاوانى ئه‌و كاره‌ى بۆ ده‌نوسرێت، وه‌ تاوان و خراپه‌كارى ئه‌و كه‌سانه‌ى شوێنى ده‌كه‌ون و كار به‌و خراپه‌يه‌ ده‌كه‌ن له‌ پاش خۆى، بآ ئه‌وه‌ى هيچ له‌ خراپه‌و تاوانه‌كانى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ شوێنى ده‌كه‌ون كه‌م ببێته‌وه‌.{nl}6 ـ عرباضي كورِى سارية (ڕه‌زای خوای لێبێت) دةفةرمـويَت: ((وَعَظَنَا رسولُ اللهِ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) مَوعظةً بَليغَةً وَجِلَتْ مِنْهَا القُلُوبُ، وَذَرَفَتْ مِنْهَا العُيُونُ، فَقُلْنَا :يَا رسولَ اللهِ، كَأَنَّهَا مَوْعِظَةُ مُوَدِّعٍ فَأوْصِنَا، قَالَ: أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللهِ، وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَةِ وَإنْ تَأمَّر عَلَيْكُمْ عَبْدٌ حَبَشِيٌّ، وَإِنَّهُ مَنْ يَعِشْ مِنْكُمْ فَسَيَرَى إختِلافاً كَثيراً، فَعَليْكُمْ بسُنَّتِي وسُنَّةِ الخُلَفاءِ الرَّاشِدِينَ المَهْدِيِيِّنَ عَضُّوا عَلَيْهَا بالنَّواجِذِ، وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتِ الأُمُورِ؛ فإنَّ كلَّ بدعة ضلالة))(6). واته‌: پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئامۆژگارى كردين، ئامۆژگاريه‌ك بوو دڵه‌كان پێى ده‌هاتنه‌ له‌رزه‌، وه‌ چاوه‌كان فرمێسكى پێدا ده‌هاته‌ خواره‌وه‌، ووتمان: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) پێ ده‌چێت ئه‌مه‌ كۆتا ئامۆژگارى و ئامۆژگارى ماڵ ئاوايى بێت؟ ئامۆژگارى خێرمان بكه‌، پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) فه‌رموى: ئامۆژگاريتان ده‌كه‌م به‌وه‌ى كه‌ ته‌قواى خواى په‌روه‌ردگار بكه‌ن و لێى بترسن، وه‌ گوآ گرو گوێڕايه‌ڵ بن بۆ ئه‌ميرو كاربه‌ده‌ستانتان (له‌ موسڵمانان) ئه‌گه‌ر به‌نده‌يه‌كيش بكرێته‌ گه‌وره‌و كاربه‌ده‌ستتان (هيچ كاتێك كۆيله‌ نا كرێته‌ ئه‌ميرو گه‌وره‌و كار به‌ده‌ستى موسڵمانان، به‌ڵام مه‌به‌ستى پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم )نمونه‌ هێنانه‌وه‌يه‌ بۆ زياتر گوێڕايه‌ڵ بوون بۆ ئه‌ميرو گه‌وره‌و كار به‌ده‌ستى موسڵمانان)، چونكه‌ ئه‌ى هاوه‌ڵانم هه‌ر يه‌كێك له‌ ئێوه‌ ته‌مه‌نى له‌ من درێژ تر بێت و دواى من بژێت ئه‌وه‌ ناكۆكى و دووبه‌ره‌كيه‌كى يه‌كجار زۆر ده‌بينێت (له‌ناو موسڵماناندا)، بۆيه‌ هه‌ركاتێك ئه‌و ناكۆكى و دووبه‌ره‌كيه‌تان بينى ده‌ست بگرن به‌ سوننه‌ته‌كانى من و مه‌نهه‌ج و ڕێبازى خه‌ليفه‌ ڕێپيشانده‌رو هيدايه‌ت دراوه‌كانم، سوور بن له‌سه‌ر ده‌ست گرتن پێيانه‌وه‌ وه‌كو چۆن به‌ كاكيله‌كانتان شتێك ده‌گرن به‌ تووندى، وه‌ ئامۆژگاريتان ده‌كه‌م و ده‌تان ترسێنم له‌ هه‌موو بيدعه‌و كاره‌ تازه‌ داهێنراوه‌كان له‌ ديندا، چونكه‌ هه‌موو بيدعه‌و تازه‌ داهێنراوێك له‌يندا گومڕايى و سه‌رلێشێواوييه‌.{nl}7 ـ حژيفه‌ (ڕه‌زای خوای لێبێت) ده‌فه‌رموێت: ((كانَ النَّاسُ يَسْأَلُونَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) عَنِ الْخَيْرِ، وَكُنْتُ أَسْأَلُهُ عَنِ الشَّرِّ مَخَافَةَ أَنْ يُدْرِكَنِى، فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا كُنَّا فِى جَاهِلِيَّةٍ وَشَرٍّ، فَجَاءَنَا اللَّهُ بِهَذَا الْخَيْرِ، فَهَلْ بَعْدَ هَذَا الْخَيْرِ مِنْ شَرٍّ قَالَ « نَعَمْ » قُلْتُ وَهَلْ بَعْدَ ذَلِكَ الشَّرِّ مِنْ خَيْرٍ قَالَ «نَعَمْ، وَفِيهِ دَخَنٌ » قُلْتُ وَمَا دَخَنُهُ قَالَ « قَوْمٌ يَهْدُونَ بِغَيْرِ هَدْيِى تَعْرِفُ مِنْهُمْ وَتُنْكِرُ» قُلْتُ فَهَلْ بَعْدَ ذَلِكَ الْخَيْرِ مِنْ شَرٍّ قَالَ «نَعَمْ دُعَاةٌ إِلَى أَبْوَابِ جَهَنَّمَ، مَنْ أَجَابَهُمْ إِلَيْهَا قَذَفُوهُ فِيهَا» قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ صِفْهُمْ لَنَا فَقَالَ «هُمْ مِنْ جِلْدَتِنَا، وَيَتَكَلَّمُونَ بِأَلْسِنَتِنَا» قُلْتُ فَمَا تَأْمُرُنِى إِنْ أَدْرَكَنِى ذَلِكَ قَالَ «تَلْزَمُ جَمَاعَةَ الْمُسْلِمِينَ وَإِمَامَهُمْ». قُلْتُ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ جَمَاعَةٌ وَلاَ إِمَامٌ قَالَ «فَاعْتَزِلْ تِلْكَ الْفِرَقَ كُلَّهَا، وَلَوْ أَنْ تَعَضَّ بِأَصْلِ شَجَرَةٍ حَتَّى يُدْرِكَكَ الْمَوْتُ وَأَنْتَ عَلَى ذَلِكَ))(7). واته‌: خه‌ڵكى پرسياريان له‌ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم )ده‌كرد ده‌رباره‌ى خێر (كام كاره‌ خێره‌) به‌ڵام من پرسيارم لێى ده‌كرد ئايا كام كاره‌ خراپه‌ و شه‌ڕه‌ له‌ ترسى ئه‌وه‌ى كه‌ توشم نه‌بێت؟ {nl}بۆيه‌ ووتم: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئێمه‌ كاتى خۆى (پێش ئيسلامه‌تيمان) له‌ نه‌فامى و خراپه‌كاريدا بووين، ئه‌نجا خواى په‌روه‌ردگار ئه‌م خێره‌ى بۆ هێناين (واته‌ ئيسلام)، ئايا دواى خێره‌ خراپه‌كارى دێته‌وه‌؟ {nl}فه‌رموى: به‌ڵێ، ووتم: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئايا دواى ئه‌و خراپه‌يه‌ جارێكى تر خێر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟{nl}فه‌رمووى: به‌ڵێ، به‌ڵام پاك و خاوێن نابێت به‌ڵكو لێڵى و ئاڵۆزى تێدايه‌ و دڵه‌كان ناكۆكن و ڕق و كينه‌يان تێدايه‌.{nl}ووتم: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) لێڵى و ئاڵۆزيه‌كه‌ى چۆنه‌و له‌ چيدايه‌؟ {nl}فه‌رمووى: كه‌سانێك مه‌نهه‌ج و ڕێبازێك ده‌گرنه‌ به‌ر كه‌ دووره‌ له‌ سوننه‌تى من، وه‌ خه‌ڵكى بانگ ده‌كه‌ن و ڕێنمونيان ده‌كه‌ن به‌ ڕێگه‌يه‌ك كه‌ ڕێگا و مه‌نهه‌ج و ڕێبازى من نييه‌.{nl}ووتم: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئايا دواى ئه‌م ئيسلام و خيره‌ شه‌ڕو خراپه‌ هه‌يه‌؟ {nl}فه‌رمووى: به‌ڵێ، كۆمه‌ڵه‌ بانگه‌واز كارێك خه‌ڵكى بانگ ده‌كه‌ن بۆ گومڕايى و سه‌رلێشێواوى، وه‌ ڕێگريان لێ ده‌كه‌ن و له‌ خێره‌وه‌ بۆ خراپه‌و له‌ سوننه‌ته‌وه‌ بۆ بيدعه‌يان ده‌به‌ن، وه‌ستاون له‌سه‌ر لێوارى دۆزه‌خ هه‌ركه‌سێك وه‌ڵاميان بداته‌وه‌ و شوێنيان بكه‌وێت به‌ره‌و ناو ئاگرى دۆزه‌خى ده‌به‌ن (واته‌: كه‌سانێك به‌ ناو دينه‌وه‌ بانگه‌واز ده‌كه‌ن بۆ كردنى كۆمه‌ڵه‌ كارێك كه‌ هه‌ركه‌سێك ئه‌و كارانه‌ بكات شايسته‌ى چونه‌ ناو ئاگرى دۆزه‌خ ده‌بێت، وه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ بانگه‌واز ده‌كه‌ن (به‌ ناوى ديندارييه‌وه‌) بۆ كردنى ئه‌و كارانه‌ وه‌كو كه‌سانێك وان كه‌ له‌سه‌ر لێوارى دۆزه‌خ وه‌ستا بن، هه‌ركه‌سێك وه‌ڵاميان بداته‌وه‌ به‌ره‌و دۆزه‌خ ڕايده‌كێشن). {nl}ووتم: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) وه‌سفيان بكه‌ و باسيان بكه‌ بۆمان.{nl}فه‌رمووى: به‌ڵێ: كه‌سانێك له‌ ڕه‌گه‌زو ميلله‌تى خۆمانن و به‌ زمانى ئێمه‌ش قسه‌ ده‌كه‌ن (موسڵمانن بانگه‌واز بۆ ديندارى ده‌كه‌ن).{nl}حذيفه‌ (ڕه‌زای خوای لێبێت) ده‌فه‌رموێت: ووتم ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) فه‌رمانم به‌ چى پآ ده‌كه‌يت ئه‌گه‌ر تووشى ئه‌وانه‌ بووم؟ {nl}فه‌رموى: ده‌ست بگره‌ به‌ كۆمه‌ڵى موسڵمانان و ئيمام و پێشه‌واكه‌يانه‌وه‌ (واته‌: گوێڕايه‌ڵى پێشه‌واى موسڵمانان بكه‌و له‌ گه‌ڵ كۆمه‌ڵى موسڵماناندابه‌).{nl}ووتم: ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئه‌گه‌ر له‌و كاته‌دا نه‌ پێشه‌واو نه‌ كۆمه‌ڵى موسڵمانان هه‌بوو چى بكه‌م؟ (يه‌ك پێشه‌واو يه‌ك كۆمه‌ڵى ڕاسته‌قينه‌ى له‌سه‌ر حه‌ق نه‌بوو) فه‌رموى: خۆت به‌دوور بگره‌ له‌و هه‌موو پارچه‌ پارچه‌يى و دووبه‌ره‌كييه‌، ئه‌گه‌ر قه‌پت كردووه‌ به‌ ڕه‌گى دره‌ختێكدا هه‌تا ده‌مريت به‌و حاڵه‌وه‌، وه‌ به‌و شێوه‌يه‌ بمێنيته‌وه‌، واته‌: ئه‌وه‌ باشتره‌ وه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو پارچه‌ پارچه‌يى و دووبه‌ره‌كييه‌دا بيت، يان له‌گه‌ڵ يه‌كێكياندا بيت.{nl}8 ـ وه‌ له‌ فه‌رموده‌يه‌كدا كه‌ زَيدى كوڕى أَرقَم (ڕه‌زای خوای لێبێت) له‌ پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) بۆمان ده‌گێڕێته‌وه‌، كه‌ فه‌رمويه‌تى: ((أَمَّا بَعْدُ: أَلاَ أَيُّهَا النَّاسُ فَإِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ يُوشِكُ أَنْ يَأْتِىَ رَسُولُ رَبِّى فَأُجِيبَ وَأَنَا تَارِكٌ فِيكُمْ ثَقَلَيْنِ أَوَّلُهُمَا كِتَابُ اللَّهِ فِيهِ الْهُدَى وَالنُّورُ [هُوَ حَبلُ اللهِ المَتين مَنِ اتَّبَعَهُ كانَ عَلى الهُدى، وَمَن تَرَكَهُ كانَ عَلى الضَّلالَةِ] فَخُذُوا بِكِتَابِ اللَّهِ وَاسْتَمْسِكُوا بِهِ» فَحَثَّ عَلَى كِتَابِ اللَّهِ وَرَغَّبَ فِيهِ))(8). واته‌: پاش ئه‌مه‌، ئاگاداربن ئه‌ى خه‌ڵكينه‌ (موسڵمانان) منيش مرۆڤێكم وه‌كو ئێوه‌ پێده‌چێت رۆژێك نێردراوى خواى په‌روه‌ردگار بێت و (فريشته‌ى گيان كێشان) منيش وه‌ڵامى بده‌مه‌وه‌ (بمرم) به‌ڵام پاش مردنى خۆم دوو شتتان بۆ جێ ده‌هێڵم ئه‌گه‌ر ده‌ستيان پێوه‌ بگرن هه‌رگيز گومڕاو سه‌رلێشێواو نابن: كيتابى خواى په‌روه‌ردگار كه‌ قورئانى پيرۆزه‌، ئه‌و قورئانه‌ى كه‌ ڕێنمونى و ڕوناكى تێدايه‌، په‌تى به‌ هێزى خواى په‌روه‌ردگاره‌ كه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ر كه‌سێك شوێنى بكه‌وێت ئه‌وه‌ بێ گومان له‌سه‌ر هيدايه‌ت و ڕێنمونييه‌، وه‌ هه‌ر كه‌سێك وازى لێبێنێت و پشت گوێى بخات ئه‌وه‌ به‌ڕاستى له‌ گومڕايى و سه‌رلێشێواويدايه‌، ئاگادارتان ده‌كه‌مه‌وه‌ كه‌ ده‌ست بگرن به‌ قورئانى پيرۆزى خواى په‌روه‌ردگاره‌وه‌، وه‌ په‌يوه‌ست بن پێيه‌وه‌، پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) هانى موسڵمانانى ده‌دا تا ده‌ست بگرن به‌ قورئانى پيرۆزه‌وه‌.{nl}9 ـ وة أبو هريرة (ڕه‌زای خوای لێبێت) ده‌فه‌رمـوێت: پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) فه‌رمويه‌تى: ((يَكُونُ فِى آخِرِ الزَّمَانِ دَجَّالُونَ كَذَّابُونَ يَأْتُونَكُمْ مِنَ الأَحَادِيثِ بِمَا لَمْ تَسْمَعُوا أَنْتُمْ وَلاَ آبَاؤُكُمْ فَإِيَّاكُمْ وَإِيَّاهُمْ لاَ يُضِلُّونَكُمْ وَلاَ يَفْتِنُونَكُمْ))(9).{nl}واته‌: له‌ كۆتايى دونيادا كه‌سانيكى زۆر درۆزن و ته‌ڵه‌كه‌باز په‌يدا ده‌بن، فه‌رمووده‌ى واتان بۆ ده‌گێڕنه‌وه‌ كه‌ نه‌ ئێوه‌ و نه‌ باوو باپيرانيشتان گوێتان له‌ شتى وا نه‌بووه‌، بۆيه‌ ئاگادارتان ده‌كه‌مه‌وه‌ نه‌ له‌ گه‌ڵياندا بن و نه‌ نزيكيان بكه‌ونه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ى تووشى فيتنه‌و گومڕايى و سه‌رلێشێواويتان نه‌كه‌ن. {nl}(1) متفق عليه: البخاري، برقم 2697، ومسلم برقم 1718.{nl}(2) مسلم، كتاب الجمعة، باب تخفيف الصلاة والخطبة، 1/592، برقم 867.{nl}(3) أصله في صحيح مسلم في الحديث السابق ، وأخرجه النسائي بلفظه ، في كتاب صلاة العيدين، باب كيف الخطبة، 3/188، برقم 1578.{nl}(4) رواه مسلم ، كتاب العلم، باب من سن سنة حسنة أو سيئة، ومن دعا إلى هدى أو ضلالة، 4/2060، برقم 2674.{nl}(5) رواه مسلم، كتاب الزكاة، باب الحث على الصدقة ولو بشق تمرة، 2/705، برقم 1017.{nl}(6) رواه أبو داود، كتاب السنة، باب في لزوم السنة، 4/201، برقم 4707، والترمذي، كتاب العلم، باب ما جاء في الأخذ بالسنة واجتناب البدع، 5/44 برقم 2676،وقال: هذا حديث حسن صحيح، وابن ماجه في المقدمة، باب اتباع سنة الخلفاء الراشدين المهديين، 1/15-16، برقم 42، 43، 44، وأحمد 4/46-47، وصححه العلاّمة الألباني في صحيح سنن ماجه، 4/200 برقم 4607.{nl}(7) متفق عليه: البخاري، كتاب الفتن، باب كيف الأمر إذا لم تكن جماعة، 8/119، برقم 7084، ومسلم، كتاب الإمارة، باب وجوب ملازمة جماعة المسلمين عند ظهور الفتن وفي كل حال، وتحريم الخروج على الطاعة، ومفارقة الجماعة، 3/1475، برقم 1847.{nl}(8) رواه مسلم، كتاب فضائل الصحابة، باب فضائل علي بن أبي طالب ڕه‌زای خوای لێبێت) ، 4/1873، برقم 2408.{nl}(9) رواه مسلم، في المقدمة، باب النهي عن الرواية عن الضعفاء والاحتياط في تحملها، 1/12، برقم 6، 7، وابن وضاح في ما جاء في البدع، ص 67، برقم 65.{nl}(له‌وه‌رگێڕان و ئاماده‌کردنی مامۆستا شاخه‌وان جه‌واد احمد){nl}ماڤی گشت موسڵمانێکه‌ بۆسود وه‌رگرتن و بڵاوکردنه‌وه‌ی گشت بابه‌ته‌ کانی ماڵپه‌ڕی فه‌رمووده‌