مه رجه كانى گيرابوون و قه بوڵ بوونى كرده وه  چاكه كان:
	 
  ~~~~~~~~~
	موسوڵمانى خۆشه ويست هه ركرده وه يه كى خێرو چاكه  ئه گه ر ده ته وێت له  خواى په روه ردگار نزيكت بكاته وه ، بزانه  لێت وه رناگيرێت و قه بوڵ نابێت ئيللا ده بێت ئه و كرده وه  چاكه يه  دوو مه رجى تێدا بێت تا لاى خواى په روه ردگار وه ربگيرێت:
	مه رجى يه كه م: ده بێت ئه و كرده وه يه  ته نها بۆ خواى په روه ردگار بێت و هيچ ڕياو به شى هه واو ئاره زوو نه فسى تێدا نه بێت، له  به ر فه رموده كه ى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 كه  ده فه رموێت: ((إنَّما الأعمال بالنِّيّاتِ، وَإنَّما لِكَلِّ أمرِيءٍ مَا نَوى))( متفق عليه).واته : وه رگيرانى كرده وه كان به  پێى نيه ته كانن، وه  هه ر كه سێك كاتێك كرده وه يه كى چاكه  ده كات وه رگيران و قه بوڵا بوونى به  پێى ئه و نيه ته يه  كه  هه يه تى.
	مه رجى دووه م: شوێن كه وتنى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 له  كردنى ئه و كاره دا، له  به ر فه رموده كه ى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 كه  ده فه رموێت: ((مَن عَمِلَ عَمَلاً لَيسَ عَلَيه أمرُنا فَهُوَ رَدٌّ)) مسلم، كتاب الأقضية، باب نقض الأحكام الباطلة، ورد محدثات الأمور، 3/1344، برقم 1718، ولفظ البخاري ومسلم ”من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد“ البخاري برقم 2697، ومسلم برقم 1718.. واته : هه ركه سێك كارێك بكات و فه رمانى ئێمه ى له سه ر نه بێت به  كردنى، ئه وه  به سه ريدا ده درێته وه و لێى وه رناگيرێت. بۆيه  هه ر موسوڵمانێك كاتێك كرده وه يه كى چاكه  ده كات ئه گه ر ته نها بۆ خواى په روه ردگارى بێت و له سه ر فه رمان و سوننه تى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 بێت ئه وه  كرده وه كه ى وه رگيراوه  (إن شاء الله)، وه  هه ركه سێك كاتێك كرده وه يه كى چاكه  ده كات ئه گه ر دڵسۆزى و إخلاصى تێدا نه بێت يان به فه رمان و له سه ر سوننه تى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 نه بێت، يان يه كێك له و دوو مه رجه ى تێدا نه بێت ئه وه  ده كه وێته  به ر ئه و ئايه ته ى خواى په روه ردگار كه  ده فه رموێت: ( وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا ) (الفرقان: ٢٣)
 واته : كاتێك ته ماشاى ئه و كرده وانه مان كرد كه  ئه نجاميان دابوو، به ربامانداو كردمان به  ته پوو تۆزێكى په رش و بڵاو (هيچ سوودى نييه  بۆيان).
 وه  هه ركه سێك هه ردوو مه رجه كه ى گيرابوونى كرده وه  چاكه كانى تێدا بێت ئه وه  ده كه وێته  به ر ئه و ئايه ته ى كه  خواى په روه ردگار ده فه رموێت: ( وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ )(النسآء: 125) . واته :
 كێ
 هه يه  له و كه سه  ئاينى جوانتر و ڕێكترو باشتر بێت كه  ڕووى كردۆته  خواى په روه ردگار و ته واو خۆى داوه ته  ده ست ئه وو زۆر چاكه كاريشه ، بێ گومان هيچ كه س له و باشتر نييه .
 وه  هه روه ها ده كه وێته  به ر فه رمووده ى خواى په روه ردگار كه  ده فه رموێت: ( بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ ) (البقرة: ١١٢) . واته : نه خێر وانييه  (په رچدانه وه يه  بۆ جوله كه  و گاوره كان كه  ده يان ووت: هه رگيز هيچ كه س ناچێته  به هه شته وه  ته نها جوله كه و گاور نه بێت) به ڵكو هه ركه سێك به  ته واوى و به  ڕاستى خۆى بداته  ده ست خواى په روه ردگار و له  هه مان كاتدا موسوڵمان و چاكه كار بێت، ئه وه  به  ڕاستى پاداشتى لاى خواى په روه ردگار هه يه  و نه ترسيان هه يه و نه غه م و په ژاره  دايان ده گرێت(بڕوانه : بهجه  قلوب اڵابرار وقره  عيون اڵاخيار، للسعدي، ص 10.).
	وه  ئه و فه رمووده يه ى كه  ئيمامى عومه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 گێڕاوێتيه وه : ((إنما الأعمال بالنِّيّات)) ترازوو پێوه رێكه  بۆ هه موو كرده وه كانى ناو دڵا (نهێنيه كان)، وه  ئه و فه رموده يه ى كه  دايكى ئيمانداران خاتوو عائيشه  (رچى الله عنها) گێڕاوێتيه وه : ((مَن عَمِلَ عَمَلاً لَيسَ عَلَيهِ أَمرُنا فَهُوَ رَدّ)) ترازوو پێوه رێكه  بۆ هه موو كرده وه كانى لاشه  (ئاشكراكان) ، ئه م دوو فه رمووده  گه وره يه  هه موو دينى له  ژێردا جێ ده بێته وه : هه موو بنچينه و به ش و نهێنى و شاراوه كان و هه موو قسه و كرده وه كان.
	وه  ئيمامى النّووى (ڕه حمه تى خواى لێبێت) به ڕاستى ووته يه كى زۆر جوانى كردووه  له سه ر فه رمووده كه ى دايكى ئيمانداران خاتوو عائيشه  (رضي الله عنها)، كه 
 گێڕاوێتيه وه  له  پێغه مبه ره وه  (صلی الله  علیه  وسلم)
 فه رمويه تى: ((مَن أَحدَثَ في أَمرِنا هذا مَا لَيسَ مِنهُ فَهُوَ رَدّ)) وه  له  گێرانه وه يه كى تردا كه  فه رمويه تى: ((مَن عَمِلَ عَمَلاً لَيسَ عَلَيه أمرُنا فَهُو رَدٌّ))، شاره زايانى زمانى عه ره بى فه رموويانه : ووشه ى (الرَّدُّ هنا بمعنى المَردُود) واته : كرده وه كه ى به سه ردا ده گێڕدرێته وه و لێى وه رناگيرێ و كرده وه كه ى (دڵسۆزى تێدا نه بووه  بۆ خوا يان به بێ فه رمانى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 كردويه تى) له  شه رعدا هيچ گرنگى بۆ دانانرێت، بۆيه  ئه م فه رموده  پيرۆزه  بنه مايه كى زۆر گه وره يه  له  بنه ماكانى ئيسلام، وه  يه كێكه  له و فه رمودانه ى كه  گشتگيرى قسه كانى پێغه مبه ر (صلی الله  علیه  وسلم)
 ده رده خات، فه رموده يه كى ڕوون و ئاشكرايه  له سه ر ڕه ت كردنه وه و نادروستێتى هه موو بيدعه و تازه  داهێنراوێك له ديندا، وه  له  ڕيوايه ته كه ى دووه مدا كه  زياترى تێدايه  ئه ويش ئه وه يه  هه ر كرده وه يه ك ده كه يت ئه گه ر بيدعه  بێت شه رعى نييه و نادروسته ، جا خۆت يه كه م كه س بيت ئه و بيدعه يه ت داهێنا بێت يان هه ر كه سێكى تر بێت، بۆيه  جارى واهه يه  كه سێك كاتێك بيدعه يه ك ده كات فه رموده كه ى يه كه م ده كرێته  به ڵگه  به سه ريه وه  له  سه ر نادروستێتى بيدعه  ((مَن أَحدَثَ في أَمرِنا هذا مَا لَيسَ مِنهُ فَهُوَ رَدّ)) كه سى بيدعه  چييه كه  ده ڵێت: خۆ من يه كه م كه س نيم ئه م كاره م داهێنا بێت، له و كاته دا فه رموده كه ى دووه م: ((مَن عَمِلَ عَمَلاً لَيسَ عَلَيه أمرُنا فَهُو رَدٌّ)) ده كرێته  به ڵگه  به سه ريه وه  له  سه ر نادروستێتى بيدعه ، به ڵكو فه رموده يه كى ڕوون و ئاشكرايه  بۆ ڕه ت كردنه وه و ناشه رعێتى هه موو كاره  تازه  داهێنراوه كان جا ئه و كه سه  خۆى يه كه م كه س بێت ئه و كاره ى داهێنابێت يان پێشتر كه سانێك كردبێتيان ئه ويش بيكات و به رده وام بێت له سه رى(بڕوانه : شرح النووي على صحيح مسلم، 14/257، وة برِوانة: المفهم لما أشكل من تلخيص كتاب مسلم، للقرطبي، 6/171).
	(مافی گشت موسڵمانێکه  بۆسود وه رگرتن و بڵاوکردنه وه ی گشت بابه ته  کانی ماڵپه ڕی فه رمووده )
	 
  ~~~~~~~~~~~~~~~~~~