|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
تاوانی په‌له‌كردن له‌نوێژدا په‌له‌كردن له‌نوێژدا گه‌وره‌ترين تاوانى دزى بريتيه له دزى
كردن له‌نوێژدا، هه‌روه‌كو پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) ده‌فه‌رمووێ :« إِنَّ
أَسْوَأَ النَّاسِ سَرِقَةً الَّذِي يَسْرِقُ صَلَاتَهُ »قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ
وَكَيْفَ يَسْرِقُهَا؟ قَالَ « لَا يُتِمُّ رُكُوعَهَا وَلَا سُجُودَهَا». واته «
خراپترينى خه‌ڵكانى دز ئه‌و كه‌سه‌يه كه دزى
له‌نوێژه‌كه‌ى بكات ». وتيان: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علیه وسلم)
چۆن دزى له نوێژ ده‌كرێ ؟ فه‌رمووى: « دزى كردنه‌كه به‌وه ده‌بێ ڕكوع و سوجده‌كانى
به ته‌واوى نابات و په‌له‌ده‌كات» رواه الامام احمد 5/310 ,وهو فى صحيح الجامع997 جا نوێژكردن به‌په‌له‌و نه‌پاراستنى هێمنى
تێداو جێگيرنه‌بونى پشت له ( ڕكوع و سوجده)داو ڕێك نه‌بونه‌وه‌ى پشت له دواى هه‌ستانه‌وه
له (ڕكوع و سوجده) داو دانه‌نيشتن له نێوان هه‌ردوو سوجده‌كه‌دا، هه‌موو ئه‌مانه
ئه‌و هه‌ڵه و ناته‌واويانه‌ن كه زۆر ديارو به‌رچاون له‌ناو زۆربه‌ى نوێژ خوێنانداو،
مزگه‌وتێك نى يه نمونه‌ى ئه‌م جۆره نوێژ خوێنانه‌ى تێدا نه‌بێ. وه
هێمنى و له‌سه‌ر خۆيى ڕوكن و پايه‌يه‌كه له پايه‌كانى نوێژ، به‌بێ ئه‌م پايه‌يه
نوێژ دانامه‌زرێ و وه‌رناگيرێ و جێى هيچ ناگرێ ، هه‌ر بۆيه ئه‌م كاره زۆر ترسناكه
وه‌كو پێغه‌مبه‌ر(صلی الله علیه وسلم) ده‌فه‌رمووێ:- « ڵا تُجْزِئُ صَڵاه‌ُ الرَّجُلِ
حَتَّى يُقِيمَ ڤَهْرَهُ فِى الرُّكُوعِ ۆالسُّجُودِ». واته
« نوێژى هيچ كه‌سێك دانامه‌زرێ و ته‌واو نابێ و جێى هيچ ناگرێ، تاوه‌كو پشتى ڕێك نه‌كاته‌وه
له ڕكوع وسوجده‌دا». رواه ابوداود 1/533 ،وهوفي صحيح الجامع 7224. گومانى تێدا نى يه كه ئه‌م كاره كارێكى
خراپ و قێزه‌ونه‌و هه‌ركه‌س بيكات شياوى ئه‌وه‌يه ڕێى لێ بگيرێت و له‌و كاره قه‌ده‌غه‌بكرێت
و بترسێنرێ كه كارێكى خراپى كردووه . له (أبو عبدالله الأشعري)ه‌وه ده‌فه‌رموێ:
پێغه‌مبه‌ر(صلی الله علیه وسلم) نوێژى جه‌ماعه‌تى
له‌گه‌ڵ هاوه‌ڵه‌كانى كردو پاشان له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك دانيشت، پياوێك هاته ژوره‌وه نوێژى
دابه‌ست، جا له نوێژه‌كه‌يدا ڕكوع و سوجده‌ى ده‌برد وه‌كو ده‌نوك بدات له‌زه‌وی، پێغه‌مبه‌ر(صلی
الله علیه وسلم) فه‌رمووى :-« تَرَوْنَ هَذَا لَوْ مَاتَ عَلَى هَذَا مَاتَ عَلَى
غَيْرِ مِلَّةِ مُحَمَّدٍ ، يَنْقُرُ صَلاَتَهُ كَمَا يَنْقُرُ الْغُرَابُ الدَّمَ
، إِنَّمَا مِثْلُ الَّذِى يُصَلِّى وَلاَ يَرْكَعُ وَيَنْقُرُ فِى سُجُودِهِ كَالْجَائِعِ
لاَ يَأْكُلُ إِلاَّ تَمْرَةً أَوْ تَمْرَتَيْنِ ، مَاذَا يُغْنِيَانِ عَنْهُ» . واته
«ئائه‌وه ئه‌بينن ؟ هه‌ركه‌س بمرێ له‌سه‌ر ئه‌و حاڵه، ئه‌وا له‌سه‌ر غه‌يرى دينى
(محمد) مردووه، له نوێژه‌كه‌يدا ده‌نوك ده‌دات وه‌كو قه‌له‌ڕه‌ش ده‌نوك له خوين
ده‌دات، جا نمونه‌ى ئه‌و كه‌سه‌ى پشت ده‌چه‌مێنێ له ركوع وده‌نوك ده‌دا له زه‌وى
له سوجده‌كاندا، وه‌كو كه‌سێكى برسى وايه كه ته‌نها خورمايه‌ك يان دووخورما بخوات
و هه‌ڵسێته‌وه، كه به‌وه هيچ سودمه‌ند نابێ» رواه ابن خزيمة في صحيحه 1/332 وانظر
صفة صلاة النبي للألباني 131. وه‌له(زيد)ى كوڕى (وهب)ه‌وه ده‌فه‌رمووێ :- (حذيفه) پياوێكى بينى ڕكوع و سوجده‌ى به ته‌واوى نه‌ده‌برد، (حذيفه) فه‌رمووى : « وَلَوْ مِتَّ وَهَذِهِ صَلاَتُك مِتَّ عَلَى غَيْرِ الْفِطْرَةِ الَّتِي فُطِرَ عَلَيْهَا مُحَمَّدٌ صلى الله عليه وسلم». واته «نوێژت نه‌كرد، وه ئه‌گه‌ر به‌م كاره‌وه بمری، ئه‌وا له‌سه‌ر غه‌يرى ئه‌و فيتره‌ت و دينه ده‌مرى كه خوا (محمد)ى له‌سه‌رى داناوه » رواه البخاري انظر الفتح 2/274. وه هه‌ركه‌س نوێژه‌كه‌ى به په‌له‌كردو
هێمنى تێدا نه‌پاراست كاتێك ئه‌مه‌ى زانى پێويسته
له‌سه‌رى نوێژه‌كه‌ى دووباره بكاته‌وه، مادام كاتى نوێژه‌كه‌ى مابێ، وه‌ئه‌وه‌ش كه
ڕۆيشتووه‌و ڕابردووه پێويسته ته‌وبه‌بكات و په‌شيمان بێته‌وه، بۆيه پێويست ناكات
نوێژه‌كه‌ى رابردوو بگێڕێته‌وه . به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌يه كه پێغه‌مبه‌ر(صلی
الله علیه وسلم) فه‌رمووى: « ارْجِعْ فَصَلِّ فَإِنَّكَ لَمْ تُصَلِّ».
واته « بڕۆ نوێژه‌كه‌ت بكه‌ره‌وه چونكه تۆ نوێژت نه‌كرد » سنن أبى داود - (3 /
25). ئاماده‌کردنی : مامۆستا کاوه اکرم سنگاوی |
