|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
به‌ڕاستى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه زياده ره‌وييان كردووه له كارتێكردنى چاو جێى سه‌رسوڕمانن !!!! به‌ڕاستى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه زياده ره‌وييان
كردووه له كارتێكردنى چاو جێى سه‌رسوڕمانن
!!!! بسم الله الرحمن الرحیم إِنَّ الحَمْدَ للهِ نَحْمَدُهُ ، وَنَسْتَعِيْنُهُ
، وَنَسْتَغْفِرُهُ ، وَنَعُوْذً بِاللهِ مِن شُرُوْرِ أَنْفُسِنَا وَمِنْ سَيِّئَاتِ
أَعْمَالِنَا ، مَنْ يَهْدِهِ اللهُ فَلا مُضِلَّ لَهُ ، وَمَنْ يُضْلِلْ فَلا هَادِيَ
لَهُ ... وَأَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيْكَ لَهُ ... وَأَشْهَدُ
أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ . ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ
اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ ) ( آل عمران
: 102 ) . ( يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمُ
الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا
رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ
إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا ) ( النساء : 1 ) ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا
اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ
ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا ) ( الأحزاب
: 70 - 71 ) . أَمَّا بَعْدُ : فَإِنَّ أَصْدَقَ الحَدِيْثِ
كِتَابُ اللهِ ، وَخَيْرَ الهَدْيِ هَدْيُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علی وسلم) ، وَشَرَّ
الأُمُوْرِ مُحْدَثَاتُهَا ، وَكُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ ، وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلالَةٌ
، وَكُلَّ ضَلالَةٍ فِي النَّارِ . پێغه‌مبه‌رى خوا فه‌رموويه‌تى (صلی الله
علی وسلم) : " الْعَيْنُ حَقٌّ " ( متفق عليه ) ، واته : به‌ڕاستى كاريگه‌رى
چاو ڕه‌وا و ڕاسته ، ئه‌مه‌ش وته و فه‌رمايشى ( صادق المصدوق ) ڕاستگۆى به‌ڕاست دانراوه
له‌لاى خواى په‌روه‌ردگاره‌وه (صلی الله علی وسلم) ، بۆيه نابێت نكوڵى لێبكرێت يان
ئينكارى ئه‌وه بكرێت كه كاريگه‌رى نيه به‌تيۆر و لێكدانه‌وه عه‌قڵيه پوچه‌ڵه‌كان
، كه ده‌رئه‌نجامى بريتى يه له به‌درۆدانانى ئه‌و ڕاستيانه‌ى كه شه‌رع پێى هاتوون
، و جێگير بووه له ده‌قه‌كانى شه‌ريعه‌تدا ، سه‌ره‌ڕاى جێگيربوونى له‌لاى خه‌لك ،
و هاتنه‌دى و ڕوودان و ده‌ركه‌وتنى شوێنه‌وارى له‌واقعى خه‌لكدا ، كه‌چى كه‌سانێك ده‌بينين
نكوڵى و ئينكارى شوێنه‌وار يان ڕاستى چاو ده‌كه‌ن . پێشه‌وا ( ابن القيم ) ـ به ڕه‌حمه‌ت بێت
ـ فه‌رموويه‌تى : (( فَأَبْطَلَتْ طَائِفَةٌ مِمّنْ قَلّ نَصِيبُهُمْ مِنْ السّمْعِ
وَالْعَقْلِ أَمْرَ الْعَيْنِ وَقَالُوا : إنّمَا ذَلِكَ أَوْهَامٌ لَا حَقِيقَةَ لَهُ
وَهَؤُلَاءِ مِنْ أَجْهَلِ النّاسِ بِالسّمْعِ وَالْعَقْلِ وَمِنْ أَغْلَظِهِمْ حِجَابًا
وَأَكْثَفِهِمْ طِبَاعًا وَأَبْعَدِهِمْ مَعْرِفَةً عَنْ الْأَرْوَاحِ وَالنّفُوسِ
. وَصِفَاتِهَا وَأَفْعَالِهَا وَتَأْثِيرَاتِهَا وَعُقَلَاءُ الْأُمَمِ عَلَى اخْتِلَافِ
مِلَلِهِمْ وَنِحَلِهِمْ لَا تَدْفَعُ أَمْرَ الْعَيْنِ وَلَا تُنْكِرُهُ وَإِنْ اخْتَلَفُوا
فِي سَبَبِ وَجِهَةِ تَأْثِيرِ الْعَيْنِ )) ( زاد المعاد في هدي خير العباد ، لابن
القيم : ، 4 / 149 ، مؤسسة الرسالة : مكتبة المنار الإسلامية ـ بيروت ـ الكويت ، ط
14 : 1407 هـ ـ 1986مـ ، تحقيق : شعيب الأرناؤوط ـ عبد القادر الأرناؤوط ) .، واته
: كۆمه‌ڵ و تايفه‌يه‌ك له‌وانه‌ى كه به‌شێكى كه‌ميان هه‌يه له بيستن و ژيرى كارتێكردنى
چاو به‌به‌تاڵ وپوچه‌ڵ ده‌زانن ، و ئه‌ڵێن : ئه‌مانه هه‌مووى گومانن وهيچ ڕاستيه‌كيان
نيه ، ئه‌وانه‌ش نه‌زانترينى خه‌ڵكن به بيستن و ژيرى ، وه له هه‌مووشيان زياتر
په‌رده‌ى ئه‌ستور به‌سه‌ر گوێ ومێشكيانه‌وه‌يه ، وه له هه‌مووشيان خوڕه‌وشت چڕوپڕترن
، وه له هه‌موو خه‌ڵكيش دوور ترن له‌ناسينى رووح و ده‌رون و سيفه‌ت و كردار و كاريگه‌ريان
. ژيرانى هه‌موو ئومه‌تێكيش سه‌ره‌ڕاى جياوازى كۆمه‌ڵ و بۆچونه‌كانيان كاريگه‌رى چاو
ڕه‌ت ناكه‌نه‌وه ، و نكوڵيشى له‌سه‌ر ناكه‌ن ، ئه‌گه‌رچى جياوازيش بن له‌هۆكار وكاريگه‌رى
چاو . وه به‌پێچه‌وانه‌ى ئه‌وه‌شه‌وه زۆرێك
له خه‌ڵكى سه‌رزنشتكراون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه زياده‌ڕه‌وى ده‌كه‌ن له‌گومان بردنيان
به توشبوونى چاو ، به‌پله‌يه‌ك بگاته حه‌دى ئه‌و وه‌سوه‌سه‌يه‌ى كه ئازارى خاوه‌نه‌كه‌ى
ده‌دات ، وه به به‌رده‌وامى ده‌يخاته گومان وخوتوره‌وه ، و كه‌وتنه ناو داو و
ته‌ڵه‌كه‌ى شه‌يتان ، كه به‌هه‌لى ده‌زانێت بۆ كاريگه‌رى له‌سه‌ر باوه‌ڕ و متمانه‌ى
ئاده‌ميزاد به‌په‌روه‌ردگاره‌كه‌ى و باوه‌ڕى به‌قه‌ده‌رى خواى بڵند و باڵاده‌ست ، و
ڕوودانى كێشه له‌نێوان خزم وكه‌س وكار و خۆشه‌ويستان و گومانى خراپ بردن پێيان ، بۆيه
ده‌بينيت به‌به‌رده‌وامى هه‌موو كۆڕ و كۆمه‌ڵى خه‌ڵكى زۆربه‌ى باسه‌كانيان باسى تووش
بوون ده‌بێت به چاو ، له‌گه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌ى هه‌موو ئێش و ئازار و به‌ڵايه‌ك بۆ چاو
. ئه‌وه‌ش كه له‌و باره‌يه‌وه له‌ناو خه‌ڵكدا
ده‌سوڕێته‌وه جگه له‌نمونه‌يه‌ك له‌نمونه‌كانى لاوازى ئيمان نه‌بێت هيچى تر نيه
، وه‌كو ئه‌وه‌ى بڵێيت كه هيچ باسى قه‌ده‌ر نه‌مابێت !!! و هيچ باسێك له نووسينى
خواى گه‌وره نه‌ماوه !!! وه هه‌موو ئه‌و شتانه‌ى كه مرۆڤ تووشى ده‌بێت له برين
و تياچون و مردن هه‌مووى به‌هۆى چاوێكى ڕق وكيناويه كه ئاراسته‌ى ئه‌و كراوون ، و
بووه‌ته هۆى له‌ناوبردنى ئه‌و !!! به‌ڕاستى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه زياده ره‌وييان كردووه له كارتێكردنى چاو جێى سه‌رسوڕمانن !!!! بێگومان ئه‌و جۆره كه‌سانه : دڵنيابونيان
لاوازه ، و متمانه‌كردنيان تێكچووه ، و خۆيان داوه‌ته ده‌ست كاريگه‌رى چاو و بۆيه
گومان ڕووى تێكردوون ، و هه‌موو ڕووداوه‌كانيان پێوه به‌ستووه‌ته‌وه ، له‌به‌ر ئه‌وه
له‌هه‌موو لايه‌كه‌وه دڵه‌ڕاوكێ ڕووى تێكردوون ، ئه‌وانه زياده‌ڕه‌ويان له شتێكى
ڕه‌وادا كردوه ، كه‌چى له‌ولاشه‌وه كه‌مته‌رخه‌ميان له‌شتێكى تردا تووشبووه ، ئاشكراشه
كه هه‌موو زياده‌ڕه‌ويه‌ك له شتێكى ڕه‌وادا شتێكى ڕه‌واى تر له‌گه‌ڵ خۆيدا ده‌فه‌وتێنێت
. بار و حاڵى هه‌ندێك له‌خه‌ڵكى ـ له‌باره‌ى
چاوه‌وه ـ گه‌شتۆته ئه‌و ڕاده‌يه‌ى كه تووشى به‌غه‌ردانان و ڕه‌شبينى و دڵه‌ڕاوكێ
بوون ، به‌شێوه‌يه‌ك شوێنه‌وارى نيعمه‌ته‌كانى خواى گه‌وره به‌سه‌ريانه‌وه ئاشكرا
ناكه‌ن له‌ترسى چاودا مه‌به‌ست لێره‌دا ئه‌و خه‌ڵكانه‌يه كه ده‌كه‌ونه زيادڕه‌ويكردن
له شاردنه‌وه و به‌ئاگابوون ، ئه‌گه‌رنه شاردنه‌وه و نهێنى له سنورى خۆياندا خراپ
نين .!!! به‌ڵكو له‌وه‌ش تونتر و سه‌ختتر ئه‌وه‌يه كه‌وايان لێهاتووه نه‌پێده‌كه‌نن
و نه‌خۆشى ده‌رده‌بڕن و نه‌ش پێى دڵخۆش ده‌بن !! به‌ڕاستى
كاريگه‌رى چاو ڕاسته ، و ناشبێت ئينكارى و نكۆڵى لێ بكرێت ، چونكه ئه‌وه ـ واته
: ئينكار و نكوڵى كردنه ـ چه‌نده‌ها خراپه‌كارى ده‌گرێته خۆ ، گه‌وره‌ترينيان : ڕه‌ت
كردنه‌وه‌ى ئه‌و به‌ڵگه ڕاست و جێگيرانه‌ى كه له‌وباره‌وه هاتوون ، وه ناشبێت زياده‌ڕه‌وى
بكرێت ده‌رباره‌ى كاريگه‌رى چاو ، و هه‌موو شتێكى بدرێته پاڵ ، هه‌روه‌ها ئه‌مه‌شيان
چه‌نده‌ها خراپه‌ى تێدايه ، گه‌وروترينيان
ئه‌مانه‌ى خواره‌وه‌ن : 1 ـ نوقم بون له‌لێشاوێك له گومان و وه‌سوه‌سه
و ختووره شه‌يتانيه‌كان : ئه‌وه‌ش له‌كاتى هه‌موو موسيبه‌ت و به‌ڵايه‌ك
كه به‌سه‌ر مرۆڤدا دێت ، بێگومان ئه‌مه‌ش يه‌كێكه له گه‌وره‌ترين و خێراترين ڕێگاكانى
كه‌وتنه ناو تۆڕى نه‌خۆشى گرفته ده‌رونييه‌كان كه هه‌ر كۆتاييان نايه‌ت ، كه ئه‌وه‌ش
بێگومان ده‌رگايه‌كه شه‌يتانى لێ دێته‌ژووره‌وه ، بۆ ئه‌وه‌ى خه‌ڵكى ئاسووده بگه‌يه‌نێت
به ته‌نگ وچه‌ڵه‌مه‌ى ده‌رونى ، وترسان له دواڕۆژ ، وترسان له خه‌ڵكى تر ، و گومان
بۆ دروست كردنيان تاكو واى لێ دێت دوور ده‌كه‌وێته‌وه له‌سه‌رچاوه‌ى خۆشبه‌ختيه‌كانى
، و ئه‌بێت به‌ديلى بير و تێفكرانى ، كاتێكيش كه شه‌يتان ده‌ستى به‌سه‌ردا گرتن ،
ئه‌وا ژيانى پڕ ده‌بێت له نائومێدى و بێزارى وترس وته‌نگ و چه‌ڵه‌مه و زۆر زوويش
ئه‌وه له ده‌روندا گه‌وره ده‌بێته‌وه ، تاكو ده‌گاته په‌رته‌وازه بوون و له‌ناوچوون
و خه‌سارۆمه‌ندێتى دونيا و دواڕۆژ ، وه ئه‌گه‌ر مرۆڤ له‌شه‌پۆڵ و تاريكايه‌كانى وه‌سوه‌سه‌دا
نوقم بوو ، ئه‌وا مه‌پرسه له بار وحاڵ و كاريگه‌رى ئه‌و كاره له‌سه‌رى ، كه گه‌وره‌ترين
گاريگه‌رى بريتيه له بێئاگايى بونى له‌ياد و زيكرى خواى باڵاده‌ست ، هه‌ر وه‌كو فه‌رموويه‌تى
: ( اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولَئِكَ حِزْبُ
الشَّيْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ ) ( المجادلة :
19 ) ، واته : ئه‌وانه شه‌يتان زاڵ بووه به‌سه‌رياندا و داگيرى كردوون ، به‌و هۆيه‌وه
يادى خواى له‌بير بردوونه‌ته‌وه ، ئا ئه‌وانه ده‌سته وتاقم وحزبى شه‌يتانن ، ئاگادار
بن بێگومان ده‌سته وتاقم وحزبى شه‌يتان خه‌سارۆمه‌ند و زه‌ره‌رمه‌ندن . هه‌موو
ئه‌مانه‌ش ده‌رئه‌نجام و ئاكامى خنكان و زياده‌ڕه‌وى كردنه له گومان بردن به تووشبوون
به‌چاو . 2 ـ گومان بردنى خراپ به‌كه‌سانى تر وكه‌وتنه
نێو ئه‌و تاوانه‌ى كه خواى باڵاده‌ست نه‌هيمان لێ ده‌كات : و شه‌يتانيش له‌م كاره‌دا
چه‌نده‌ها فێڵ وته‌ڵه‌كه‌ى هه‌يه ، ئاى چه‌نده‌ها نزيك و خۆشه‌ويست هه‌بوون شه‌يتان
لێكيجياكردنه‌وه ، به‌هۆى گومان بردنى خراپى يه‌كێكيان به‌وى تريان ، جياوازى خسته
نێوان به‌نده‌كانى خوا و دووبه‌ره‌كی وهاندانيان به‌رامبه‌ر به‌يه‌ك يه‌كێكه له گه‌وره‌ترين
ڕێگا خۆشه‌ويسته‌كانى شه‌يتان و حه‌زلێكراوه‌كانى ، هه‌روه‌كو پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی
الله علی وسلم) فه‌رموويه‌تى : " إن الشيطان قد يئس أن يعبده المصلون ، ولكن
في التحريش بينهم " ( صححه العلامة الألباني في : صحيح وضعيف سنن الترمذي ، برقم
: 1937 ، وفي الصحيحة ، برقم : 1606 ) ، واته : شه‌يتان له‌وه نائومێد بووه كه
نوێژگه‌ران بيپه‌رستن ، به‌ڵام توانيويه‌تى دووبه‌ره‌كى و ناكۆكى بخاته نێوانيانه‌وه
. جا جێ داخه له‌جياتى ئه‌وه‌ى مرۆڤ هه‌موو
هه‌وڵه‌كانى بخاته گڕ بۆ زانينى به‌رژه‌وه‌ندى و كه‌م وكوڕى و بواره‌كانى ژيانى و
خاڵه لاوازه‌كانى ، ده‌بينين هه‌موو تواناكانى ده‌خاته گڕ بۆ به‌دواگه‌ڕان و چاودێرى
كردنى خه‌ڵك و گومانى خراپ پێبردنيان ، كه
ئه‌مه‌ش هۆكارێكه خۆى تووشى نيگه‌رانى وخه‌م وپه‌ژاره ده‌كات ، ڕه‌نگه له‌وه‌ش زياترى
تووش بێت ، ئه‌وه‌ش به‌وه‌ى كه واگومان ده‌بات كه هه‌ر هه‌موو تاكه‌كانى ئۆممه‌ت
سه‌رقاڵى ئه‌ون ، و خه‌ڵكيش دايم له‌پيلانن بۆ ئازاردان و زه‌ره‌ر پێ گه‌ياندنى
!!! له‌و كاته‌شدا بيرو بۆچونێكى توند و توێژ و ڕه‌شبين ده‌بێت به‌رامبه‌ر به خه‌ڵك
، چونكه دڵى گڕى حه‌ساره‌ت وڕق وقينى تێدا دروست ده‌بێ به‌رامبه‌ر به‌ده‌وروبه‌ره‌كه‌ى
، و ئه‌مه‌ش ئاكامێكى ئاسايى زيادره‌وييه له گومانى تووشبوون به‌چاو له‌لايه‌ن خه‌ڵكه‌وه
، ڕه‌نگه ئه‌مه‌ش يه‌كێك بێت له نهێنيه گه‌وره‌كانى فه‌رمايشى خواى په‌روه‌ردگار
كه فه‌رموويه‌تى : ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ
إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ) ( الحجرات : 12 ) ، واته : ئه‌ى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه
باوه‌رتان هێناوه دووربكه‌ونه‌وه له زۆرێك له‌گومان ، چونكه هه‌ندێك گومان تاوانه
. 3 ـ ڕه‌نگه گومان وا له‌مرۆڤ بكات ئايينه‌كه‌ى
تێك بدات ، به‌وه‌ى كه ده‌بينين ئاره‌زوه سه‌ركه‌شه يه‌ك له‌سه‌ر يه‌كه‌كانى پاڵى
پێوه ده‌نێن گومانى خراپ ببات به‌خه‌ڵكى بێتاوان
بۆ ناسينه‌وه‌ى ئه‌و كه‌سه‌ى كه چاوى لێداوه !!! به‌وه‌ش ده‌كه‌وێته داو
و ته‌ڵه‌كه‌ى ئه‌و جادوو باز و ڤاڵچيانه‌ى كه شه‌ريعه‌ت قه‌ده‌غه‌ى لێ كردون برۆينه‌لايان ، كه هه‌ركه‌سێ بچێ بۆ لايان و بڕوايان پێ بكات
به‌وه‌ى كه ئه‌يڵێن ، ئه‌وا كوفرى كردوه به‌وه‌ى كه دابه‌زيوه‌ته سه‌ر محمد (صلی
الله علی وسلم) ، پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علی وسلم) ئه‌فه‌رموێت : " مَنْ
أَتَى كَاهِنًا أَوْ عَرَّافًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ
عَلَى مُحَمَّدٍ " ( رواه أحمد في مسنده ، برقم : 9532 ، وصححه العلامة الألباني
) ، واته : هه‌ركه‌سێك بڕوات بۆ لاى فاڵچى يان تاڵه‌گر يان ئه‌ستێره ناسێك ، و باوه‌ڕى
پێ بكات به‌وه‌ى كه ده‌يڵێت ـ واته : ووته‌كانى به ڕاست بزانێت ـ ئه‌وا كوفرى كردووه
به‌وه‌ى كه دابه‌زێنراوه‌ته سه‌ر محمد (صلی الله علی وسلم) . 4 ـ ترس و وريابوونێكى زياد له‌كارى گه‌رى
چاو ـ واته : زياد له‌و سنوره‌ى كه شه‌رع ڕێگه‌ى پێدراوه ـ : چونكه ئه‌وه هۆكارێكه
بۆ زۆرى گومان بردن و دوو دڵى و ترس له هاوڕێيان پێش كه‌سانى نه‌ناسراو ، و به‌نزيكان
پێش دووره‌كان ، جا ئه‌گه‌ر به‌و شێوه بێت مرۆڤ به‌به‌رده‌وامى له دوو دڵى و دڵه‌ڕاوكيدا
ده‌ژى ، وه‌ك بڵێت ئه‌و كه‌سه له حاڵه‌تى جه‌نگدا بێت ، و چاوه‌ڕوانى ئه‌وه بێت
كه دوژمن له‌هه‌موو لايه‌كه‌وه هێرشى هێنابێته‌سه‌رى ، و له‌وباره‌شدا پرسيار مه‌كه
كه ڕه‌وشتى چه‌ند گوماناوى و شاراوه‌كارى و ڕق لێبوو و دڵته‌نگ و ئاسوده‌نه‌بوو ده‌بێت
، جا نازانم ئايا ئه‌مه هيچ په‌يوه‌نديه‌كى به خۆش گوزه‌رانيه‌وه هه‌يه ؟! هه‌ر له‌م باره‌يه‌وه چه‌ند كارێكى ناوازه
و چاكى كردووه پێشه‌وا بوخارى و جگه له‌ويش
له‌زانايان ، كه ده‌بينيت دوابه‌دواى پرس وباسى روقيه و چاودا پرس و باسى به‌غه‌ڕدانان
و گه‌شبينى و فاڵچێتى و جادووگه‌ريان باس كردووه ، به‌و تێگه‌يشتنه‌ى كه نابێت زيادڕه‌وى
له سنورى شه‌ريعه‌تدا بكرێت ، ئه‌گينا ئاكامه‌كه‌ى تێكه‌وتنى ئه‌م كرداره خراپانه‌يه
، هه‌روه‌ها ئه‌و كاره‌يان ـ كارى ئه‌و پێشه‌وايانه ـ هه‌وڵێكه بۆ په‌يوه‌ست كردنى
خه‌ڵكى به گه‌شبينى و به ئاگابوون له‌ڕه‌ش بينى . جا بڕوانه ئه‌وانه‌ى كه پاشماوه‌ى هاوه‌ڵبڕياردانى
سه‌رده‌مى نه‌فاميان تێدا ماوه‌ته‌وه ، به‌وه‌ى كه متامانه ده‌كه‌ن و خۆيان ده‌به‌ستنه‌وه
به ته‌به‌ڕوك و تابڕه‌وه ، و واش گومان ده‌كه‌ن كه به‌هه‌ڵواسينى له‌چاو پارێزراو
ده‌بن ، كه‌چى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علی وسلم) ئه‌فه‌رموێت : " إِنَّ الرُّقَى
وَالتَّمَائِمَ وَالتِّوَلَةَ شِرْكٌ " ( رواه أحمد في مسنده ، برقم : 3883 ،
وصححه العلامة الألباني في صحيح سنن أبي داود ، برقم : 3883 ) ، واته : نوشته و چاوه‌زار
و ئه‌وه‌ى كه به مه‌به‌ستى خۆشه‌ويست كردنى ئافره‌ت له‌لاى پياوه‌كه‌ى هه‌ڵده‌واسرێت
، هه‌موو هاوه‌ڵبڕياردانن . وه له فه‌رموده‌ى ( عبدالله ) ى كورى ( عُكَيْم ) كه ده‌يداته پاڵ پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علی وسلم) ـ واته : ( مرفوع ) ـه ـ : " من تعلَّق شيئاً وكل إليه " ( رواه أحمد في مسنده ، برقم : 18988 ، وحسنه الألباني في صحيح وضعيف سنن الترمذي ، برقم : 2072 ، وفي غاية المرام ، برقم : 297 ) ، واته : هه‌ركه‌سێك شتێك هه‌ڵواسێت ، ده‌درێت به‌ده‌ستى ئه‌و شته‌وه . هه‌ر بۆ ئه‌وه‌يه كه هه‌موو ئه‌وه‌ى ده‌كرێته مل يان ده‌كرێته قه‌ى منداڵ ، يان په‌يوه‌ستى ده‌كه‌ن به جه‌سته‌يانه‌وه ، يان هه‌ڵى ده‌واسن به‌سه‌ياره‌كانيانه‌وه يان به‌ماڵه‌كانيان ، و مستيله و مورووى جۆرا وجۆر له ده‌ست ده‌كه‌ن ، بۆ پاراستنيان له چاو به گومانى ئه‌وانه‌ى كه ئه‌م كاره ده‌كه‌ن ، و بيروباوه‌ڕيان وايه كه ئه‌نجامدانى ئه‌م كاره چه‌ند كاروبارێكى دياريكراوى تيايه له لادانى به‌ڵا و ڕتكردنه‌وه‌ى !!! گومانى تێدا نيه هه‌موو ئه‌و كارانه پێچه‌وانه‌بوونه‌وه‌ى پشت به‌ستنه به خواى په‌روه‌ردگار ، و هيچ بۆ مرۆڤ زياد ناكات جگه له لاوازى وبێ ده‌سته‌ڵاتى نه‌بێت ، و ده‌چێته ڕێزى چاڕه‌سه‌ركردن و به‌ئاگابوونى قه‌ده‌غه‌كراو ، و له زۆرێك له‌شێوه‌كانيدا هاوه‌ڵبڕياردانێكى ئاشكرايه . 5 ـ وه‌رنه‌گرتنى تام و چێژ له‌و نيعمه‌تانه‌ى
كه خواى په‌روه‌ردگار ڕشتويه‌تيه سه‌ر به‌نده‌يدا ، و ترسان له‌سه‌ركه‌وتن و جێبه‌جێكردنى
كاروباره‌كان ، چونكه يه‌كه‌م شتێك كه به‌نده بيرى لێ ده‌كاته‌وه له‌م بار و حاڵه‌دا
ترسانه له‌توشبوونى به‌چاو ، ئاخۆ ئيتر چۆن ده‌بێت هه‌ست بكات به‌تام وچێژى ئه‌و نيعمه‌تانه
، چ جاى ئه‌وه‌ى كه شوكرانه بژێرى ئه‌و نيعمه‌تانه بكات !! ئه‌گه‌ر ترس وخه‌م زاڵ
بووبێتنه سه‌ر بير و هه‌ڵسوكه‌وتيدا . 6 ـ بێ ئاگابوونى ئه‌و جۆره كه‌سانه له
خۆ موحاسبه‌كردنى ، و گه‌ڕانيان به‌دواى عه‌يب و تاوانه‌كانيان ، له گه‌ڵ له‌بيرجونه‌وه
يان له‌بيرخۆبردنه‌وه‌ى ئه‌وه‌ى كه زۆربه‌ى موسيبه‌ته‌كان به‌هۆى ئه‌و تاوان وسه‌رپێچيانه‌وه
تووشى مرۆڤ ده‌بن ، خواى گه‌وره له‌م باره‌يه‌وه ئه‌فه‌رموێت : ( أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُمْ
مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ
أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ) ( آل عمران : 165 ) ، واته
: ئايا كاتێك به‌ڵاو ناخۆشيه‌كتان تووشهات بۆ ده‌ڵێن ئه‌مه چى بوو ؟ بۆ وامان به‌سه‌رداهات
؟ له كوێوه ئه‌مه‌مان بۆ هات ؟ به‌ڕاستى ئێوه دوو ئه‌وه‌نده‌تان كرد ، ئينجا پێيان
بڵێ ئه‌و به‌ڵايه له‌لايه‌ن خۆتانه‌وه تووشتان هات ، به‌ڕاستى خواى گه‌وره ده‌سته‌ڵاتى
به‌سه‌ر هه‌موو شتێكدا هه‌يه . وه فه‌رموويه‌تى : ( وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ
فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ ) ( الشورى : 30 ) ، هه‌ر به‌ڵاو
نه‌هامه‌تيه‌كتان به‌سه‌ر هاتبێت ، ئه‌وه ده‌رئه‌نجامى ئه‌و كار و كرده‌وانه‌يه كه
به‌ئاره‌زووى خۆتان ده‌تانكرد ، و له زۆربه‌ى زۆرى گوناهو هه‌ڵه‌كانتان خۆش ده‌بێت
. جا ئه‌گه‌ر هه‌موو موسيبه‌ته‌كان
به‌هۆى چاوه‌وه ڕووبدات ئه‌ى ئايا تاوانه‌كان چى ؟! وه بۆ ده‌رچوون له كوێره ڕێگاكانى گومان
و ڕێچكه تاريكه‌كانى ، و بۆ مامه‌ڵه‌كردنى دروست و تێڕوانينێكى مام ناوه‌ند له‌م كاره‌دا
، پێويسته له‌نێو خه‌ڵكى دا ئه‌مانه‌ى خواره‌وه بڵاو بكه‌ينه‌وه : 1 ـ پابه‌ند بوون به‌تێڕوانينى شه‌رعى هاوتا
، له باوه‌ڕبوون به‌شوێنه‌وارى چاو و كاريگه‌رى ، به‌بێ زياده‌ڕه‌وى وكه‌م ڕه‌وى ،
جا هه‌روه‌ك ئێمه باوه‌ڕمان هه‌يه به‌وانه‌ى كه له‌وباره‌يه‌وه هاتوون و قه‌ده‌رى
خوان ، هه‌روه‌هاش باوه‌ڕمان هه‌بێت به‌قه‌زاو قه‌ده‌رى خواى په‌روه‌ردگار به‌چاك وخراپيه‌وه
، و باوه‌ڕيشمان هه‌بێت به‌شوێنه‌وارى تاوان وسه‌رپێچيه‌كان له‌ڕوودانى موسيبه‌ت و
ڕووداوه‌كان ، وه نه‌كه‌ين لايه‌كيان بده‌ين به‌سه‌ر لايه‌كى تريان ، هه‌روه‌ك كارى
ئاره‌زووپه‌رستان و شوێنكه‌وتوانى . 2 ـ به‌كارهێنانى هۆكاره شه‌رعيه‌كان له‌به‌رگرى
كردنى چاو پێش ڕوودانى ، وه‌كو گرنگى دان به‌خوێندنه‌وه‌ى پارێزه‌ر و موعه‌ويزات ،
ويرد و زيكره‌كان له‌وانه‌ش : خوێندنه‌وه‌ى ئايه‌تى ( الكرسي ) و سوره‌تى ( الفلق و
الناس ) و خوێندنه‌وه‌ى (( أَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا
خَلَقَ )) ( رواه مسلم ) و (( أَعُوذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّةِ مِنْ كُلِّ
شَيْطَانٍ وَهَامَّةٍ وَمِنْ كُلِّ عَيْنٍ لَامَّةٍ )) ( رواه البخاري ) ، و جگه له‌مانه‌ش
، له‌گه‌ڵا به‌رده‌وام بوون له‌سه‌ر كرداره‌چاكه‌كان و دووركه‌وتنه‌وه له‌تاوان و
سه‌رپێچيه‌كان ، ئائه‌مه قه‌ڵايه‌كى پته‌و و به‌هێزه ، و پارێزه‌ره به ويستى خواى
باڵاده‌ست له‌تيرى چاو و له حه‌سودى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه حه‌سودى ده‌به‌ن . وه هيچى تێدانيه كه مرۆڤ خۆى بپارێزێ
له چاو به‌شاردنه‌وه‌ى چاكه ونيعمه‌ته‌كانى له‌و كه‌سانه‌ى كه ترسى چاوى لێيان هه‌يه
، به‌و شتانه‌ى كه ده‌يپارێزن لێى ، ئه‌وه‌تا خواى پاك و بێگه‌رد له‌سه‌ر زمانى پێغه‌مبه‌ر
يعقوب ـ عليه السلام ـ ئه‌فه‌رموێت : ( وَقَالَ يَا بَنِيَّ لَا تَدْخُلُوا مِنْ بَابٍ
وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُتَفَرِّقَةٍ وَمَا أُغْنِي عَنْكُمْ مِنَ اللَّهِ
مِنْ شَيْءٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ
الْمُتَوَكِّلُونَ ) ( يوسف : 67 ) ، واته : كوڕه‌كانم هه‌مووتان له‌يه‌ك ده‌روازه‌وه
مه‌چنه ژووره‌وه و له‌چه‌ند ده‌روازه‌يه‌كى جياجياوه بچنه ژووره‌وه ، دڵنياش بن
كه من ناتوانم هيچ شتێك له به‌ڵا و پێشهاتانه‌ى كه بڕيارى خواى له‌سه‌ره بگێڕمه‌وه
له ئێوه ، هيچ فه‌رمان وبڕيارێك بۆ كه‌س نيه ، ته‌نها بۆ خوا نه‌بێت ، پشتم هه‌ر
به‌و به‌ستوه و پشت و په‌نام هه‌ر ئه‌وه ، جاده‌با ئه‌وانه‌ى كه پاڵپشت و پشتيوانيان
ده‌وێت هه‌ر پشت به‌و ببه‌ستن. ( ابن عباس ) ـ ڕه‌زا و ڕه‌حمه‌تى خوا له
خۆى و باوكى بێت ـ و جگه له‌ويش فه‌رموويانه : (( پێغه‌مبه‌ر يه‌عقوب ـ عليه السلام ـ له‌چاو لێيان ترساوه )) ، چونكه
كوڕه‌كانى زۆرجوان وبه‌سيما و روخسار بوونه . وه پيغه‌مبه‌رى خواش (صلی الله علی وسلم)
ئه‌فه‌رمه‌ێت : " استعينوا على إنجاح الحوائج بالكتمان ، فإن كل ذي نعمة محسود
" ( صححه العلامة الألباني في سلسلة الأحاديث الصحيحة ، برقم : 1453 ) ، واته
: بۆ سه‌رخستنى كاره‌كانتان به‌په‌نهانى ئه‌نجاميان بده‌ن ، چونكه هه‌موو نيعمه‌تێك
جێى ئه‌وه‌يه كه حه‌سودى پێ ببرێت . 3 ــ ته‌نها متمانه‌كردنه سه‌ر ئه‌و نزا
و پارانه‌وه‌ى كه له سوننه‌تدا له چاره‌سه‌ركردنى چاو هاتوون دواى ڕودانى : له‌وانه‌ش
بۆ نموونه فه‌رمووده‌كه‌ى دايكه عائيشه‌يه ـ ڕه‌زا و ڕه‌حمه‌تى خواى لێ بێت ـ كه
ئه‌فه‌رموێت : پيغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علی وسلم) ئه‌گه‌ر ئازارى له هه‌ر شوێنێكدا
هه‌بوايه ئه‌وا جبريل ـ عليه السلام ـ ڕوقيه‌ى بۆ ده‌كرد و ده‌يفه‌رموو : " بِاسْمِ
اللَّهِ يُبْرِيكَ وَمِنْ كُلِّ دَاءٍ يَشْفِيكَ وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ
وَشَرِّ كُلِّ ذِى عَيْنٍ " ( رواه مسلم ) ، واته : به‌ناوى ئه‌و خوايه‌ى كه
چاكت ده‌كاته‌وه ، و له هه‌موو ده‌رد و نه‌خۆشيه‌ك شيفات ده‌دات ، و له خراپه‌ى
هه‌موو حه‌سود و چاو پيسێك ده‌تپارێزێت . هه‌روه‌ها عائشه ـ ڕه‌زا و ڕه‌حمه‌تى خواى
لێ بێت ـ فه‌رموويه‌تى : " كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علی وسلم) إِذَا
مَرِضَ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِهِ نَفَثَ عَلَيْهِ بِالْمُعَوِّذَاتِ فَلَمَّا مَرِضَ مَرَضَهُ
الَّذِى مَاتَ فِيهِ جَعَلْتُ أَنْفُثُ عَلَيْهِ وَأَمْسَحُهُ بِيَدِ نَفْسِهِ لأَنَّهَا
كَانَتْ أَعْظَمَ بَرَكَةً مِنْ يَدِي " ( رواه مسلم ) ، واته : پيغه‌مبه‌رى
خوا (صلی الله علی وسلم) ئه‌گه‌ر يه‌كێك له ئه‌هل وكه‌س وكاره‌كه‌ى نه‌خۆش بوايه
ئه‌وا هه‌ردوو سوره‌تى ( الناس و الفلق ) ى به‌سه‌رياندا ده‌خوێنده‌وه ، و منيش كاتێك
كه پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علی وسلم) نه‌خۆش كه‌وت ، ئه‌و نه‌خۆشينه‌ى كه تيدا
وه‌فاتى كرد ، ئه‌وه‌م ده‌خوێنده ناو ده‌سته‌كانى خۆيدا و ده‌مهێنا به‌له‌شيدا ، چونكه
ده‌سته‌كانى ئه‌و به به‌ره‌كه‌ت ترن . وه له ( عثمان ) ـى كورى ( أبو العاص
) ـى ( الثقفي ) يه‌وه (ڕه‌زای خوای لێبێت) ده‌گێڕنه‌وه كه شكاتى هێنا بۆ لاى پێغه‌مبه‌رى
خوا (صلی الله علی وسلم) له‌ده‌ست ئه‌و ئازاره‌ى كه له جه‌سته‌يدابوو ، له‌و كاته‌ى
كه موسڵمان بووه ، پێغه‌مبه‌رى خواش (صلی الله علی وسلم) پێى فه‌رموو : ده‌ستت بخه
سه‌ر ئه‌و شوێنه‌ى كه ئازارى هه‌يه له جه‌سته‌ت ، و سێ جار بڵێ : " بسم الله
" ، و حه‌وت جار بڵێ : " أعوذ بالله وقدرته من شرِّ ما أجد وأحاذر
" ( رواه مسلم ) . يان به وه‌رگرتنى شتێك له‌و كه‌سه‌ى كه
چاوى داوه و چاولێدراو خۆى پێ بشوات ، له ( أبو أمامه ) ـه‌وه كه ناوى ( سهل
) ـى كوڕى ( حنيف ) ـه ، ئه‌ويش له باوكيه‌وه ده‌گێڕێته‌وه كه پێغه‌مبه‌رى خوا
(صلی الله علی وسلم) ده‌رچوو بۆ مه‌ككه ، و كۆمه‌ڵێكيش له‌گه‌ڵيدا به‌ڕێ كه‌وتن به‌ره‌و
مه‌ككه ، تاكو گه‌شتنه دۆڵێك له‌ناوچه‌كانى ( الخزار ) له ( الجحفة ) ، و ( سهلي
) ـى كورِى ( حنيف ) يش خۆى شۆرد له كاتێكدا كه پياوێكى سپى بوو ، و جه‌سته و پێستى
جوان بوو ، ( عامر ) ـى كوڕى ( ربيعه ) كه له برايانى ( بنى عدى ) كوڕى ( كعب )
بوو ، ته‌ماشاى كرد له كاتێكدا كه خۆى ده‌شۆرد ، ووتى : تاكو ئه‌مڕۆ پێستى شاراوه‌ى
وام نه‌بينيوه ، ڕاسته‌وخۆ داى به‌زه‌ويدا ، و له‌هۆش جووه‌وه ، ئه‌وانيش هێنايان
بۆ لاى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علی وسلم) وتيان ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله
علی وسلم) ئايا شتێكت هه‌يه بۆ چاره‌سه‌ركردنى ( سهل ) ؟ سوێند به‌خوا سه‌رى به‌رزناكاته‌وه
و هيچ هۆش و ئاگاى نيه ، ته‌نانه‌ت ناتوانێت سه‌ريش به‌رزبكاته‌وه ، پێغه‌مبه‌رى
خواش (صلی الله علی وسلم) فه‌رمووى : ئايه تاوانبارى هيچ كه‌سێك ده‌كه‌ن به‌وه‌ى
كه تووشى بووه ؟ ووتيان ( عامر ) ـى كوڕى ( ربيعه ) ته‌ماشاى كردوه ، پێغه‌مبه‌رى
خواش (صلی الله علی وسلم) بانگى عامرى كرد و زۆر تووڕه بوو لێى وپێى فه‌رموو : له‌سه‌ر
چى كه‌سێك له ئێوه براكه‌ى خۆى ده‌كوژێ ؟ بۆ ئه‌گه‌ر شتێكت بينى و سه‌رسامى كردى
داواى به‌ره‌كه‌تى بۆ ناكه‌ى ؟ پاشان پێى فه‌رموو : خۆتى بۆ بشوه ، ئه‌ويش هه‌ستا
به‌شۆردنى ڕوومه‌ت و هه‌ردوو ده‌ستى له‌گه‌ڵ ئانيشكه‌كانيدا ، له‌گه‌ڵ هه‌ردوو ئه‌ژنۆ
و پێكانى له‌قاپێكدا ، پاشان ئه‌و ئاوه كرا به‌سه‌ر ( سهل ) دا ، پياوێك ده‌يكرد به‌سه‌ر
سه‌ر و پشتيدا له‌پاشه‌وه‌ى ، و قاپه‌كه‌ى بۆ لارده‌كرده‌وه ، كه ئه‌وه‌ى بۆ ئه‌نجامدرا
( سهل ) ڕاستبوه‌وه ، و كه‌وته‌ڕێ له‌گه‌ڵ خه‌ڵكه‌كه‌دا هه‌روه‌ك بڵێى هيچ ئازارێكى
تێدا نه‌بووبێت ( رواه أحمد في مسنده ، برقم : 16076 ، وصححه العلامة الألباني في السلسلة
الصحيحة ، برقم : 2572 ، و الشيخ شعيب الأرنؤوط في تحقيقه لمسند الإمام أحمد ، برقم
: 16023 ) . 4 ـ بڕينى ڕاسته‌وخۆى ئه‌و ڕێگايانه‌ى كه
گومان دروست ده‌كات ، به‌بێ دوو دڵى : له‌و كاته‌ى كه دێنه سه‌ر مرۆڤ ، و تووشى ده‌بن
، له‌گه‌ڵ خۆ به‌ده‌سته‌وه نه‌دانى ، و دوور كه‌وته‌وه له‌ده‌ست به‌تاڵى فيكرى و
عه‌قڵى ، چونكه ئه‌گه‌ر مرۆڤ عه‌قڵى خۆى خه‌ريك بكات به كردارى چاك و دڵى به‌گوێڕايه‌ڵى
كردن ، ئه‌وا ئه‌و گومانه ناكه‌وێته ناو دڵ و عه‌قڵيه‌وه . 5 ـ بڕين و ڕه‌تكردنه‌وه‌ى ئه‌و وه‌سوه‌سانه‌ى
كه له‌م بواره‌دا ـ و جگه له‌ميش ـ تووشى موسڵمان ده‌بن ، ئه‌وه‌ش به‌م هۆكارانه‌ى
خواره‌وه : يه‌كه‌م : له‌خواترسان و خۆپارێزى : خواى
گه‌وره ئه‌فه‌رموێت : ( إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ
تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ ) ( الأعراف : 201 ) ، واته : به‌ڕاستى ئه‌وانه‌ى
كه پارێزگار و ته‌قوادار بوون ، كاتێك ختوه‌ره و خه‌ياڵێك له‌لايه‌ن شه‌يتانه‌وه توشيان ده‌بێت ، خێرا بێدار ده‌بنه‌وه ، و خواى
خۆيان بير ده‌كه‌وێته‌وه و هۆشيار ده‌بنه‌وه ، ئيتر ده‌ست به‌جێ بيناده‌بن و به‌رچاويان
ڕوون ده‌بێت . دووه‌م : په‌ناگرتنه به خواى پاك و بێگه‌رد : خواى گه‌وره له‌م باره‌يه‌وه ئه‌فه‌رموێت : ( وَإِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ) ( الأعراف : 200 ) ، واته : ئه‌گه‌ر وه‌سوه‌سه‌يه‌كت له‌لايه‌ن شه‌يتانه‌وه بۆ پێشهات و ويستى له‌خشته‌ت به‌رێت ، وتووشى هه‌ڵه‌ت بكات ، ئه‌وا په‌نابگره به خوا و پشت به‌و ببه‌سته ، چونكه به‌ڕاستى هه‌ر ئه‌و بيسه‌ر و زاناى ته‌واو . هه‌روه‌ها فه‌رموويه‌تى : ( قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ إِلَهِ النَّاسِ مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ ) ( الناس : 1 ـ 4 ) ، واته : بڵێ په‌نا ده‌گرم به په‌روه‌ردگار ، و پادشا ، و خواى خه‌ڵكى ، له شه‌ڕ و خراپه‌ى شه‌يتانى وه‌سوه‌سه‌كار ، كه ئه‌گه‌ر زيكرى خوا بكرێت بچوك و دوور ده‌كه‌وێته‌وه . ( عبدالله ) ـى كوڕى ( عباس ) ـ ڕه‌زاو
ڕه‌حمه‌تى خواى له خۆى و باوكى بێت ـ فه‌رموويه‌تى له ڕاڤه‌ى ئه‌م ئايه‌ته فه‌رموويه‌تى
: (( الشيطان جاثم على قلب ابن آدم ، فإذا سها وغفل وسوس ، و إذا ذكر الله خَنَس
)) ( تفسير ابن جرير الطبري : 15 / 355 ) ، واته : ئه‌وه شه‌يتانه به‌سه‌ر دڵى مرۆڤه‌وه‌يه
ئه‌گه‌ر بێ ئاگا و غافڵ بوو له‌زيكرى خوا شه‌يتان وه‌سوه‌سه‌ى بۆ ده‌كات ، و ئه‌گه‌ر
زيكر و يادى خواى په‌روه‌ردگارى كرد شه‌يتان ده‌چێت به‌يه‌كدا و دوور ده‌كه‌وێته‌وه. برا و خوشكى به‌ڕێزم دوا ووته‌م ئه‌وه‌يه
كه : خوودى كارتێكردنى چاو ڕاست وحه‌قه ، و كارێكى جێگيره له‌شه‌رع و واقيع و به‌عه‌قڵيش
، به‌ڵام له كاتێكدا ئه‌م ڕاستيه ڕوونه ڕووده‌دات و ئاشكرا ده‌بێت له‌پێش چاومان
، يه‌كێك له‌و هه‌ڵه به‌ربڵاو به‌ڵابێ سه‌روبه‌ره ئه‌وه‌يه كه تووشبوون به چاو
ببێت به ئه‌هه‌رديمه‌نێكى تۆقێنه‌ر !! يان ختووره‌يه‌ك بێت به‌سه‌ر مێشكدا له هه‌موو
تووشبونى ئازارێك !! يان هه‌موو پێهه‌ڵكه‌وتنێك !!! تاكو بگاته ئه‌وه‌ى كه ببێت به‌گومانێك
له‌لاى خه‌ڵكى ، به‌شێوه‌يه‌ك هيچ يه‌كێك له‌وان پژمه‌يه‌ك ناكات ئه‌ڵێن ئه‌وه چاوه
، وه ئه‌گه‌ر كۆكه‌يه‌كيان توشبێت ئه‌ڵێن : چاوه ، وه كه هه‌ر شتێكيان تووش ده‌بێت
دێ به دڵياندا و ده‌ڵێن : ئه‌وه چاوه ، هه‌تا هه‌ندێكيان وه‌ها تووشى گومان ده‌بن
كه واده‌زانن ڕێ ده‌كه‌ن و چاو لێده‌رێك له پێشيانه‌وه‌يه ، و خه‌وتنيان به‌م شێوه‌يه
، و به‌يانيش هه‌ربه‌م شێوه‌يه ڕۆژ ده‌كه‌نه‌وه ، جا به‌ڕاستى ئه‌مه ئه‌و نه‌خۆشييه
كوشنده‌يه ، و گومانيش جگه له لاوازى ويست نه‌بێت هيچ شتێك زياد ناكات . وه له كۆتاييدا : ئه‌مه بانگه‌شه‌يه‌كى
بابه‌تى و ميانڕه‌ويانه‌يه له هه‌ڵسوكه‌وت كردن له‌گه‌ڵ ئه‌م بابه‌ته خراپه‌ى كه
ژيانى زۆرێكى له‌خه‌ڵكى تێك داوه و گوزه‌رانيانى ناخۆشكردوه ، په‌نا به‌خوا ، و
( لاحول و لاقوة إلا بالله العلي العظيم )
. وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين وەرگێڕانی : دایكی سوننە پێداچوونەوەی ؛ مامۆستا عدنان بارام كەلاری . |
