|
فەرموودەعه‌قیده - بیروباوەڕی ڕاستڕوونکردنەوەی شەرعیبەهەشت و دۆزەخبیدعە و داهێنراوەکانبابەتی گشتی + وته‌ی زانایان و دانایان پەروەردە و خێزانبابەتی عەرەبیتاوان و حەرامکراوەکاننزا و پاڕانەوەژیاننامه و ڕووداو و بەسەرهاتەکانمانگی ره‌مه‌زانگۆشەی فه‌توا
|
حه‌ڕامی شوبهاندنى خێزان به‌دايك و خوشك (الظِهاّر) شوبهاندنى خێزان به‌دايك و خوشك (الظِهاّر) «ظهار» يه‌كێكه له‌و ووته‌و ده‌ربڕينانه‌ى سه‌رده‌مى نه‌فامى كه ئه‌مڕۆ په‌يڕه‌و ده‌كرێ و له‌ناو موسڵماناندا بڵاوه، وه‌كو ئه‌وه‌ى پياو به خێزانى خۆى بڵێ( تۆ وه‌كو دايكم وای، يان تۆحه‌رام بى له‌سه‌رم وه‌كو چۆن دايكم لێم حه‌رامه ) . ئه‌م ووشه و ده‌ربڕينه ناشرينانه و هاوشێوه‌ى ئه‌مانه‌ن شه‌ريعه‌ت به قێزه‌ون و نابوتى داناوه، چونكه زوڵم و سته‌مى تێداده‌رده‌كه‌وێ به‌رامبه‌ر به ئافره‌ت. وه‌خواى گه‌وره ئه‌م كاره‌ى به‌وه وه‌صف كردووه كه ده‌فه‌رمووێ : ( الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْكُمْ مِنْ نِسَائِهِمْ مَا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِي وَلَدْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَيَقُولُونَ مُنْكَرًا مِنَ الْقَوْلِ وَزُورًا وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ ) المجادلة [2] ـ واته: ( ئه‌وانه‌تان له خێزانه‌كانيان «ظهار»ئه‌كه‌ن و پيان ده‌ڵێن: ئێوه وه‌كو دايكمانن، ئه‌وان دايكيان نين، دايكى ئه‌وان ئه‌و ئافره‌تانه‌ن كه ئه‌وانيان لێ بووه، وه به‌ڕاستى ئه‌وه‌ى به خێزانه‌كه‌ى خۆى بڵێ (وه‌كو دايكم واى) ئه‌وه قسه‌يه‌كى نابه‌جێ و درۆيه‌كى ناپه‌سه‌ندى كردووه ). وه شه‌ريعه‌تى پيرۆزى ئسلام كه فاره‌تێكى قورسى بۆئه‌و حاڵه‌ته داناوه، كه‌فاره‌ته‌كه‌ى وه‌كو كه‌فاره‌تى كوشتنى كه‌سێكه به‌هه‌ڵه، هاوشێوه‌ى كه‌فاره‌تى جووت بوونه له‌گه‌ڵ خێزان له مانگى ڕه‌مه‌زاندا . جابۆيه ئه‌و كه‌سه‌ى «ظهار» له خێزانه‌كه‌ى بكات و ئه‌و قسانه‌ى به‌رامبه‌ر بكات، نابێت نزيكى خێزانى بكه‌وێ تاوه‌كو كه‌فاره‌ت و باجه‌كه‌ى ده‌دات . خوداش خۆى باسى كه‌فاره‌ته‌كه‌ى كردووه و ده‌فه‌رموێ : ( وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ ) المجادلة: ٣ - ٤ . واته: ( ئه‌وانه‌ى له‌خێزانه‌كانيان «ظهار» ئه‌كه‌ن، له پاشان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌و په‌شيمان ده‌بنه‌وه له‌قسه‌ى خۆيان و ده‌يانه‌وه‌ى بيانكه‌نه‌وه به خێزانى خۆيان، ئه‌وه پێش ئه‌وه‌ى بچنه لايان ده‌بێ يه‌كێك له‌م سێ شته بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ببێته كه‌فاره‌تى كاره‌كه‌يان): يه‌كه‌م: (فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا)المجادلة: ٣. واته: ( به‌نده‌يه‌ك ئازاد بكه‌ن، پێش ئه‌وه‌ى بگه‌ن به‌يه‌ك و تێكه‌ڵى ژن ومێردى بكه‌ن). دووه‌م: ( فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا ) المجادلة: ٤ واته: ( ئه‌گه‌ر ئه‌و كه‌سه كۆيله‌ى ده‌ست نه‌كه‌وت ئازادى بكات، ئه‌وا ده‌بێ دوو مانگ له‌سه‌ر يه‌ك به‌ڕۆژوو بێ . به‌رله‌وه‌ى بگه‌ن به‌يه‌ك ) . سێ يه‌م: ( فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ) المجادلة: ٤ واته: ( جائه‌وه‌ى نه‌يتوانى دوومانگ به‌ڕۆژوو بێ، با شه‌ست هه‌ژار له ژه‌مێك خواردن تێربكات». (سه‌رچاوه کتاب حــه‌رامكـراوه‌كـان ) |
