گه‌وره‌يى و پاداشتى ئه‌و كه‌سه‌ى كه‌ سه‌ر مازه‌ڵه‌يه‌ك بكوژێت

گه‌وره‌يى و پاداشتى ئه‌و كه‌سه‌ى كه‌ سه‌ر مازه‌ڵه‌يه‌ك بكوژێت

قال رسول الله ( صلی الله‌ علیه‌ وسلم ): ( مَنْ قَتَلَ وَزَغَةً فِى أَوَّلِ ضَرْبَةٍ كتب له مائة حسنة ، و من قتلها فى الضربة الثانية ، فله كذا و كذا حسنة ، و إن قتلها فى الضربة الثالثة ، فله كذا و كذا حَسَنَةٍ ) (صحيح الجامع الصغير و زيادته :6460).

واته‌: پێغه‌مبه‌رى خودا ( صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) فه‌رموويه‌تى: هه‌ر كه‌سێك سه‌رمازه‌ڵه‌يه‌ك بكوژێت به‌ لێدانێك ، بۆ نمونه‌ : ئه‌گه‌ر ويستى به‌ دارێك بيكوژێت با هه‌وڵ بدات به‌يه‌كه‌م جار بيكوژێت كاتێك داره‌كه‌ى لێ ده‌دات ، زانايان ده‌ڵێن هۆكارى ئه‌م جۆره‌ كوشتنه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ دوو شت ، يه‌كه‌ميان : له‌وانه‌يه‌ ئه‌گه‌ر هاتوو به‌ يه‌كه‌م لێدان به‌ ده‌ستت نه‌كوژرێت يه‌كسه‌ر هه‌ڵبێت و له‌ ده‌ستت ڕابكات پاداشته‌كه‌ت له‌ ده‌ست بچێت ، وه‌ يان مه‌به‌ست پێى ئه‌وه‌يه‌ ئه‌گه‌ر به‌ يه‌ك جار بيكوژێت ئازارى كه‌متر ده‌بێت له‌وه‌ى كه‌وا به‌ دوو لێدان يان زياتر بيكوژێت ، چونكه‌ پێغه‌مبه‌رى خودا ( صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) فه‌رموويه‌تى: ئه‌گه‌ر ويستتان شتێك بكوژن به‌ جوانترين شێوه‌ بيكوژن و زۆر ئازارى مه‌ده‌ن .

كه‌واته‌ هه‌ر كه‌سێك به‌ يه‌كه‌م لێدان بيكوژێت پاداشتێكى بێ ئه‌ژمارى بۆ هه‌يه‌ ، وه‌ هه‌ركه‌سێك سه‌رمازه‌ڵه‌كه‌ به‌ دوو لێدان بكوژێت واته‌ به‌ لێدانى دووه‌م له‌ ده‌ستى بكوژرێت ، پاداشتێكى زۆرى بۆ هه‌يه‌ ، به‌ڵام به‌ ئه‌ندازه‌ى پاداشتى ئه‌و كه‌سه‌ نابێت كه‌ به‌ يه‌كه‌م لێدان ده‌يكوژێت ، وه‌ هه‌ر كه‌سێك به‌ سێيه‌مين لێدان بيكوژێت پاداشتى زۆرى بۆ هه‌يه‌ .

له‌م فه‌رمووده‌ پيرۆزه‌ دا پێغه‌مبه‌رى خودا ( صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) هانى موسوڵمانان ده‌دات كه‌وا هه‌ر كه‌سێك ئه‌م جۆره‌ گيانداره‌ى بينى بيكوژێت ، به‌ شێوه‌يه‌ك كه‌ هه‌ر بينى زۆر به‌ توندى لێى بدات و يه‌كسه‌ر بمرێت ، وه‌ زانايان ده‌ڵێن هۆكارى كوشتنى ئه‌م حه‌يوانه‌ ئه‌وه‌يه‌ حه‌يوانێكى پيس و ژه‌هرداره‌و ، وه‌ له‌و كاته‌ى پێغه‌مبه‌ر ئيبراهيم (عليه السلام) كاتێك موشريكه‌كان خستيانه‌ ناو ئاگر ، ئه‌م سه‌رمازه‌ڵه‌يه‌ فووى له‌ ئاگره‌كه‌ ده‌كرد تاوه‌كو ئاگره‌كه‌ زياتر خۆش بێت و گڕ بگرێت.

وه‌ ووشه‌ى (الوزغة) هه‌ندێك له‌ زانايان ده‌ڵێن به‌ ماناى (سامٍّ أبرص) واته‌ حه‌يوانێكى به‌ڵه‌ك و ژه‌هردار ، كه‌ به‌ كوردى پێى ده‌ڵێن سه‌رمازه‌ڵه‌ ، ئه‌و حه‌يوانه‌ى كه‌ به‌سه‌ر ديوار و سه‌قفى خانوو دێت و ده‌چێت .

وه‌ هه‌ندێكيان ده‌ڵێن ( الوزغة ) به‌ ماناى (التى تأخذ ضرع الناقة و تشرب من لبنها) واته‌ : ئه‌و حه‌يوانه‌ى كه‌وا گوانى ووشتر ، يان غه‌يرى ووشتر ده‌گرێت و شيره‌كه‌ى لێ ده‌خوات ، كه‌ به‌ كوردى پێى ده‌ڵێن بزن مژ .

به‌ڵام ئه‌وه‌ى مه‌به‌ست دار بێت له‌م فه‌رمووده‌يه‌ ماناى يه‌كه‌مه‌ ، كه‌ پێى ده‌ڵێن به‌ كوردى سه‌رمازه‌ڵه‌ ، كه‌ حه‌يوانێكى سه‌ر خڕه‌ له‌سه‌ر زگى ده‌خشێت و چوار لاقى هه‌يه‌ و ، وه‌ كلكێكى درێژى هه‌يه‌ ، و زۆر زۆر گه‌وره‌ نيه‌ ، وه‌ ڕه‌نگێكى بۆرى هه‌يه‌ وه‌ سه‌رى زۆر جار به‌رز و نزم ده‌كات .

ئامادەكردنی مامۆستا : هه‌ڵگورد مصطفى گه‌ڵاڵه‌یی